Tramwaje w Breslau w 1939 roku. Jak wyglądały, dokąd jeździły? [INTERAKTYWNA MAPA, ARCHIWALNE ZDJĘCIA]

Jesteśmy w 1939 roku w Breslau. Nie ma już tramwajów konnych, linie są zelektryfikowane. Zamiast trzech przedsiębiorstw przewozowych od 1908 r. jest jedno, a system biletowy jest ujednolicony w całym mieście.

Postaraliśmy się nanieść wszystkie linie tramwajowe z 1939 roku na dzisiejszą mapę Wrocławia. Jest to o tyle trudne, że część ulic przebiegała zupełnie inaczej. Np. pl. Społeczny był gęsto zabudowany, zaznaczony na mapie przebieg tras w tym miejscu jest schematyczny.

Poniżej znajduje się mapa interaktywna z naniesionymi przybliżonym przebiegiem tras w 1939 r. Po lewej stronie do góry znajduje się kwadrat ze strzałeczką. Kliknij w niego, a wyświetli ci się lista linii tramwajowych z numerami i przebiegami. Możesz także klikać na linie na mapie, przybliżać i oddalać widok za pomocą myszki lub przycisków "+" i "-" oraz włączyć tryb pełnoekranowy.

TRAMWAJE W 1939 ROKU WE WROCŁAWIU – CIEKAWOSTKI

• Nie było torów na Kazimierza Wielkiego. Tramwaje jeździły wokół Rynku w relacji Ruska – pl. Solny – Oławska – Traugutta. Tam często skręcały w Krasińskiego koło poczty. Z powrotem jechały ul. Wita Stwosza i północną pierzeją Rynku, a dalej na pl. Solny czy też ul. Św. Mikołaja.
• Były tory na takich ulicach wokół Rynku jak Kiełbaśnicza, Kuźnicza i Kurzy Targ.
• Tramwaje jeździły na lotnisko Flughafen Klein-Gandau. jego budynek do dziś stoi przy ul. Lotniczej na wysokości Drzewieckiego.
• Nie potrzeba było pętli tramwajowych, bo każdy tramwaj był dwukierunkowy. Wystarczyły krańcówki. Tramwaje były jednowagonowe, a mały problem zaczynał się przy dwuwagonowych – wtedy jeden z wagonów musiał być zawsze pierwszy i pętle były wygodniejsze.
• Nie było wtedy dzisiejszej ul. Drobnera a tramwaje jeździły mniej więcej prosto z Dubois w Jedności Narodowej. Następnie mogły skręcać w ul. Kilińskiego i Prusa.
• Było więcej zajezdni tramwajowych. Oprócz trzech czynnych do dziś (Gaj przy Kamiennej, Borek przy Powstańców Śląskich, Ołbin przy Słowiańskiej), przez lata funkcjonowały jeszcze niedawno zamknięte Dąbie przy Wróblewskiego, zajezdnia przy Legnickiej. Do tego trzeba doliczyć zajezdnię przy Krakowskiej mniej więcej w miejscu Selgrosu i przy Grabiszyńskiej, którą potem przekształcono w autobusową, a dziś jest tam muzeum. Wcześniej istniały zajezdnie tramwajów konnych przy ul. Marii Curie-Skłodowskiej 39 i Powstańców Śląskich 98 (okolica ul. Wielkiej)
• Jedną z najlepiej dziś oddanych tras jest trasa linii okólnych. Dziś są to 0L i 0P, wtedy linie numer 7 i 8. Biegły podobnie z tą różnicą, że zamiast Pułaskiego tramwaje jeździły Słowackiego, Krasińskiego i Dąbrowskiego.
• Aleja Słowackiego była bardzo ważną komunikacyjnie ulicą. Tam też są zachowane tory. Na zachód jechało się tamtędy w Wita Stwosza, na wschód w kierunku Wyszyńskiego i placu Grunwaldzkiego.
• Tramwaje przez lata jeździły przez Rondo Powstańców Śląskich raz prosto (jak dziś), raz dookoła. Fragment torów biegnących wokół ronda, jest zachowany w okolicach ul. Sudeckiej.
• Nie było linii na pętle w Leśnicy, na Poświętne czy na Kowale. Istniały jednak pętle/krańcówki na ul. Nyskiej/Pięknej, Borowskiej/Ślicznej, Szewskiej/Grodzkiej, Metalowców, czy Ślężnej/al. Jaworowej.
• W miejscu dawnej pętli w parku Południowym jest dziś zatoczka parkingowa przy ul. Waligórskiego.
• Tory przed zajezdnią Gaj urywające się przed parkiem, prowadziły kiedyś ul. Kamienną wzdłuż parku (a ściślej mówiąc park Andersa był wtedy cmentarzem) w ul. Borowską.
• W 1939 r. było 13 linii autobusowych i 23 tramwajowe. Dla porównania dziś mamy 93 linie autobusowe (w tym nocne, strefowe, podmiejskie. Samych normalnych jest 44) a także 22 linie tramwajowe (licząc 0P i 0L osobno, podobnie jak 14 i 24).
• Tramwaje towarowe służyły do transportu towarów na pocztę czy na tereny kolejowe przy ul. Tęczowej, gdzie znajdowały się zakłady. Służyły też do wywozu odpadów komunalnych: podstawiane były pod domy i po zapełnieniu trafiały do zajezdni. Po wojnie wywożono nimi gruz (także po tymczasowych torach tramwajowych).
• W 1939 tramwaje nie były żadną nowinką ani luksusem. Bo to już 14 lipca 1893 została uruchomiona pierwsza linia tramwaju elektrycznego z Grabiszyna na Rakowiec i jest to zarazem pierwsza linia tramwaju elektrycznego na terenie dzisiejszej Polski. Z kolei tramwaje konne jeździły już od 1876 r. Można powiedzieć, że w 1939 roku funkcjonował rozwinięty i sprawny system tramwajowy.

Wykaz linii tramwajowych dzięki dolny-slask.org.pl