Historia Wrocławia: Włostowic i jego wrogowie

Każde miasto ma swoje jaśniejsze i ciemniejsze strony. Gdy spacerujemy pośród pięknie wyremontowanych kamienic i zabytków, często nie zdajemy sobie sprawy, że były one świadkami wielu przerażających wydarzeń.

Kronikarze prawie nic o tym nie wspominają. Nie wiemy, ilu Ślężan zginęło, gdy Polanie zdobywali Śląsk i jego stolicę. Ilu pogan dało głowę, gdy zaczynała się chrystianizacja...

Bohaterem dzisiejszej opowieści będzie – Piotr Włostowic.

Tajna operacja

Włostowic prawdopodobnie pochodził z rodu Łąbędziów. Początkowo nic nie wróżyło mu błyskotliwej dworskiej kariery, którą za jakiś czas miał rozpocząć na dworze księcia Bolesława Krzywoustego.

W 1118 roku po wykryciu spisku książę nakazuje pozbawić urzędów i oślepić wojewodę Skarbimira. Włostowic jest w tym czasie zwykłym rycerzem. Nieco później Bolesław Krzywousty dowiaduje się, że ruski książę Wołodar wraz z sojusznikami szykuje wyprawę wojenną na Polskę. Sytuacja wydaje się groźna. Wtedy na scenę wkracza młody i odważny Włostowic. Proponuje Krzywoustemu przeprowadzenie tajnej operacji.

Następnie wraz z trzydziestoma zaufanymi ludźmi wyrusza na dwór księcia Wołodara. Tam udaje stronnika Skarbimira, który popadł w niełaskę księcia i musi uciekać, by ratować swoje życie. Pomimo niechęci żony ruskiego księcia do przybysza, Włostowicowu udaję się wkraść w jego łaski. Zostaje on ojcem chrzestnym syna Wołodara.

Przygotowania wojenne do wyprawy na Polskę są w zaawansowanym stadium. Włostowic udaje się z księciem na łowy. Podstępem oddziela go od straży przybocznej i z pomocą swoich ludzi porywa. Natępnie zawozi do Polski i oddaje w niewolę Krzywoustemu. Upokorzony Wołodar przysięga zaniechać najazdu na Polskę.

Hala Stulecia

Potęga Włosta

W uznaniu zasług Piotr dostaje tytuł wojewody oraz nadania ziemskie na Śląsku (głównie w pobliżu Wrocławia i Ślęży). Tam buduje swoją piękną, drewnianą siedzibę.

Przez następne lata panowania księcia prestiż, majątek i wpływy Piotra Własta rosną.  Przyjaźni się on z najstarszym synem Krzywoustego – Władysławem, który po śmierci ojca staje się księciem seniorem. Nieprzychylna jest mu tylko żona Władysława - piękna Agnieszka.

Pewnego razu Władysław i Piotr wybierają się razem na polowanie. Kiedy zastaje ich noc, postanawiają przenocować w lesie. Rozpalają ogień, pieką mięso. Atmosfera się rozluźnia...

- Oj, Piotrze, ależ mamy prawdziwą książęcą ucztę. Za to teraz pewnie twoja żona biesiaduje sobie z opatem ze Skrzynna - żartuje książę.

- Może i moja żona ucztuje teraz z opatem, ale twoja też na pewno ucztuje z rycerzem Dobkiem, kochankiem swoim - rewanżuje się Piotr.

Agnieszka i rycerz Dobek
Od tej pory Władysław zaczyna podejrzewać swoją żonę Agnieszkę o zdradę. Ta rzeczywiście przyprawiała mu rogi z Dobkiem, ale dzięki swoim kobiecym wdziękom, płaczom i błaganiom przekonała Władysława, że to nieprawda. Zaprzysięgła też zemstę Włostowicowi, podobnie zresztą jak rycerz Dobko.

Tymczasem w kraju nie działo się dobrze. Władysław chciał pozbawić władzy swoich młodszych braci i zagarnąć pełnię władzy książęcej dla siebie. Po stronie młodych stanęło jednak wielu możnowładców, którzy w osłabieniu księcia widzieli szansę na wzrost swoich wpływów.

Tak samo zrobił Włostowic, który jednak otwarcie przeciwko Władysławowi nie wystąpił. Agnieszka przekonała swojego męża, że groźny możnowładca musi zostać ukarany za zdradę. Nie było to jednak łatwe, bo Piotr poruszał się zawsze z dużym orszakiem, poza tym cieszył się wielkim autorytetem. Pomoc w "unieszkodliwieniu" Włosta zaooferował Dobko.

Pojechał jako wysłannik księcia na wesele syna Włostowica. Po zabawie, w nocy, jego ludzie obezwładnili straż Piotra i zaczęli dobijać się do jego komnat. Włostowic przeczuwał, że coś jest nie tak i nie chciał otworzyć drzwi. Dobko oszukał go jednak, że zaraz przyjedzie książę i Włostowic powinien wyjść go przywitać. Kiedy Piotr otworzył drzwi, wpadł w zasadzkę. 

Kto wyłupi oczy Piotrowi?

Zawieziono go przed oblicze Władysława. Ten oskarżył Piotra o zdradę (co poniekąd było prawdą), skazał na więzienie i przepadek majątku. Agnieszka namówiła go, żeby kazał jeszcze wyłupić oczy zdrajcy.

Nikt z poddanych księcia nie chciał wykonać tego rozkazu. Dobko poszedł więc do więzienia i zapowiedział, że kto wyłupi oczy Włostowicowi, ten dostanie wolność. Zgłosił się jeden bratobójca, który miał już podobne zbrodnie na koncie. Dobko wtargnął z nim do celi Włostowica i związanemu Piotrowi wyłupiono oczy. Dodatkowo, pamiętając o swojej zniewadze, sam Dobko uciął Włostowicowi kawałek języka. Potem Piotr został wygnany ze Śląska.

Wkrótce po tej zbrodni rozpętała się wojna domową, którą jednak Władysław przegrał i wraz ze swoją żoną Agnieszką oraz Dobkiem musiał uciekać z Polski, gdzie nigdy już nie wrócił. A Włostowic po wygnaniu księcia został przywrócony do łask. Zmarł w spokoju w 1153 roku i został pochowany w kościele św. Wincentego we Wrocławiu.