Uchylenie się od skutków niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku

I. Problem, który porusza Czytelniczka jest dość powszechny. Nierzadko zaniedbujemy formalne uregulowanie kwestii spadkowych po zmarłych z rodziny, zwłaszcza tych dalszej. Takie zaniedbanie może mieć dla nas doniosłe konsekwencję.

Musimy wiedzieć, że prawo spadkowe jest tak skonstruowane, że w pewnych okolicznościach możemy być spadkobiercą – osobą, na którą przeszły prawa i obowiązki po zmarłym, którego nigdy w życiu nie widzieliśmy, a który pozostawił po sobie wyłącznie niespłacone kredyty bankowe, na przykład wujek, który nie utrzymywał kontaktów z rodziną lub jak w przypadku naszej Czytelniczki – ojca jej dzieci.

Przyjęte rozwiązanie w prawie spadkowym de facto nakłada na spadkobierców obowiązek złożenia oświadczenia, czy przyjmują spadek po spadkodawcy (ewentualnie przyjmują go z dobrodziejstwem inwentarza), czy też spadek ten odrzucają.

Oświadczenie spadkobiorcy powinno być dokonane w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Konsekwencją niezłożenia oświadczenia w wyżej wskazanym terminie jest jednoznaczne z przyjęciem spadku, czyli również odpowiedzialności za długi spadkodawcy. Takie oświadczenie można złożyć przed sądem lub przed notariuszem.

Z opisanego przez Czytelniczkę staniu faktycznego wynika, że ona, jako była żona, nie dziedziczy po byłym mężu, czyli również nie odpowiada za jego długi. Natomiast spadek, a ściślej mówiąc długi, odziedziczyły dzieci zmarłego. Trzeba jednak podnieść, że dzieci w czasie śmierci ojca były niepełnoletnie. Oznacza to, że są
w grupie ustawowo uprzywilejowane i dziedziczą spadek po zmarłym ojcu z dobrodziejstwem inwentarza, czyli z ograniczeniem ich odpowiedzialności za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Jest to sytuacja zdecydowanie korzystniejsza od dziedziczenia prostego.

II. Co zrobić, jeśli termin sześciu miesięcy do odrzucenia spadku już minął?

W opisanej przez Czytelniczkę sytuacji, z której wynika, że dzieci nie mogły mieć wiedzy o stanie majątkowym zmarłego, w szczególności składu masy spadkowej i długów, które ją obciążały, bowiem nie utrzymywały
z ojcem żadnych kontaktu, możemy skutecznie wnosić o zatwierdzenie przez sąd uchylenia się od skutków niezachowania terminu do złożenia właściwego oświadczenia.

W związku z tym należałoby złożyć do Sądu wniosek o zatwierdzenie uchylenia się od skutków niezachowania terminie złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku z jednoczesnym złożeniem oświadczenia o odrzuceniu spadku.

Jeżeli będą Państwo dysponować orzeczeniem sądowym o powyższej treści, wtedy powództwo firmy X będzie bezpodstawne.

Po prawomocności orzeczenia o zatwierdzeniu uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia właściwego oświadczenia w ustawowym terminie, sad z urzędu zmienia postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.

apl. r. Marcin Zatorski
Kancelaria Adwokacka
Lang i Wspólnicy sp. k.