Czego bez zezwolenia nie można przewieźć przez granicę?

Papierosy bez akcyzy, duże ilości alkoholu czy środki odurzające nie mogą być przewożone przez granicę. O tym wiedzą wszyscy, ale niewielu zdaje sobie sprawę, że przedwojenna moneta, niemająca większej wartości rynkowej, wymaga specjalnego zezwolenia przewozowego.

- Wszystkie przedmioty, które mają powyżej 55 lat podlegają Ustawie o zabytkach i nie mogą być przewożone przez granicę bez specjalnego zezwolenia - mówi Renata Sulima, rzeczniczka prasowa Komendanta Sudeckiego Oddziału Straży Granicznej. - W takich sytuacjach po zeznaniach podróżnego konsultujemy się z prokuratorem, a osobie przewożącej zabytki stawiany jest zarzut o świadomym lub nieświadomym przewożeniu ich przez granicę - uzupełnia.

Album z 1936 roku

Ustawa z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami mówi, że jeśli ktoś wywozi zabytek za granicę bez zezwolenia świadomie, grozi mu wtedy kara pozbawienia wolności od trzech miesięcy do pięciu lat. W przypadku działania nieumyślnego podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat dwóch. Jeśli przewóz jest nieświadomy, postępowanie jest zwykle umarzane.

Specjalne pozwolenie (jednorazowe lub czasowe) można uzyskać we wrocławskim Muzeum Narodowym. 
- Często przychodzą do nas ludzie z przedmiotami o niskiej wartości materialnej, ale dużej historycznej. Czasem jest odwrotnie, to zawsze sprawa indywidualna - mówi Romuald Nowak odpowiedzialny za wydawanie zezwoleń. - Po wejściu Polski do strefy Schengen zgłasza się do nas mniej osób. 90 proc. z nich potrzebuje zezwoleń na wywóz obrazów, rzadziej rzeźb czy rzemiosła - dodaje.

Specjalną grupę stanowią muzycy, którzy również potrzebują zezwoleń na przewóz starych instrumentów. Zwykle otrzymują trzyletnie zezwolenie. Żeby uzyskać pozwolenie na przewóz zabytkowej rzeczy, trzeba udać się do Muzeum Narodowego w poniedziałek lub środę miedzy godz. 14. a 15. Opłata skarbowa wynosi 17 zł w przypadku zezwolenia jednorazowego i 44 zł czasowego.

Na razie przez granicę nie wolno przewozić nie tylko obrazów i starych monet. Pogranicznicy z wrocławskiego lotniska ujawnili kilka ciekawych przypadków przewozu zabytkowych rzeczy.

Zabytkowy kufel

W czerwcu 2009 roku udaremniono wywóz zabytkowego albumu "Deutsche Kulturblider" z 1936 roku. Książka została przekazana do ekspertyzy, a przeciwko obywatelce Niemiec wszczęto postępowanie przygotowawcze. Z pewnym opóźnieniem wróciła do ojczyzny.

W marcu 2009 roku funkcjonariusze Sudeckiego Oddziału Straży Granicznej na lotnisku Wrocław-Strachowice znaleźli 261 zabytkowych monet w bagażu podróżnego. Część z nich była posegregowana w klaserach, pozostała w foliowych woreczkach. Monety pochodziły z całego świta, m.in. Japonii, Anglii, Niemiec. W sprawie wszczęto postępowanie karne. Mężczyzna był kolekcjonerem od dziesięciu lat i tłumaczył się, że nie wiedział, że nie można ich przewozić.

"Don Kichot" i kufel sprzed lat

Wrocławscy pogranicznicy mają też na swoim koncie wykrycie aparatu fotograficznego z lat 40., kufla do piwa z okresu międzywojennego czy dwóch tomów "Don Kichota" z tamtego okresu.

Nie tylko na naszych granicach służby celne zwracają uwagę na stare przedmioty.
- Kiedyś przy przekraczaniu granicy kazachsko-rosyjskiej zatrzymano mnie z powodu ludowych instrumentów, które przewoziłam. Na szczęście nie były aż tak stare, ale przykuły uwagę straży granicznej. Puścili mnie po długiej dyskusji - mówi Ewa Kurdas, muzykolog.

Sejm pracuje nad nowelizacją ustawy o zabytkach. Niedługo głównym kryterium przy definiowaniu zabytku będzie nie data powstania, ale wartość materialna.