Z raportu NIK wyłania się obraz nieudolnych negocjacji i praktyk sprzyjających korupcji. Sprawę bada prokuratura. Czy byli wysocy urzędnicy staną przed Trybunałem Stanu?
NIK zbadał realizację umów ze spółkami Autostrada Wielkopolska (A-2) i Stalexport Autostrada Małopolska (A-4). Prześwietlił także sposób naliczenia odszkodowań za darmowe przejazdy ciężarówek. Wnioski są miażdżące – rząd powinien zerwać umowy albo wynegocjować zmianę niekorzystnych zapisów.
W ubiegłym roku Komisja Europejska zwróciła Polsce uwagę, że nie można od właścicieli ciężarówek żądać, by wykupywali tzw. winiety za korzystanie z dróg krajowych i jednocześnie płacili za przejazd autostradą. Ówczesny rząd postanowił utrzymać winiety i wypłacić odszkodowania firmom zarządzającym autostradami.
Po żmudnych negocjacjach przyjęto rozwiązania, których finansowe skutki wyszły na jaw dopiero po kontroli NIK. Okazało się, że tylko w tym roku wysokość odszkodowań sięgnie 400 mln zł, czyli pójdzie na nie aż 86 proc. pieniędzy uzyskanych z winiet. Zaś do momentu wygaśnięcia obu koncesji (w 2027 i 2037 roku) do prywatnych spó-łek trafi astronomiczna kwota – co najmniej 22 miliardy zł.
NIK dziwi się, dlaczego – godząc się na odszkodowania – rząd nie podniósł od razu ceny winiet, aby odzyskać choć część pieniędzy. Nie kiwnął też palcem, gdy spółki podwoiły opłaty za przejazd ciężarówek tuż przed zmianą systemu rozliczeń.
Najciekawsze, że warunki wynegocjowane przez doradców strony rządowej były lepsze od tych, które znalazły się ostatecznie w podpisanych dokumentach. Wygląda więc na to, że wysocy urzędnicy zgodzili się w ostatniej chwili na zapisy mniej korzystne dla państwa.
Kontrolerzy wytknęli ponadto, że urzędnicy nie reagowali, gdy zarządzająca odcinkiem z Katowic do Krakowa spółka Stalexport Autostrada Małopolska nie wywiązywała się z przyjętych zobowiązań.
Na przykład na 53 mosty wyremontowała jedynie 9, zbudowała 14 proc. ekranów akustycznych i tylko 9 z 16 przejazdów awaryjnych.
Łączne skutki finansowe wszystkich nieprawidłowości wyliczono na 165 mln zł. •
Prywatne drogi
Do tej pory przy polskich autostradach zaangażowane były trzy firmy prywatne. Autostrada Wielkopolska buduje i zarządza odcinkami A-2, Stalexport Autostrada Małopolska zajmuje się eksploatacją A-2 z Krakowa do Katowic, a pierwsze fragmenty A-1 buduje spółka Gdańsk Transport Company.
Czwórka do rozliczeń
W okresie badanym przez NIK za autostrady odpowiadali ministrowie:
Marek Pol i Krzysztof Opawski, a także szefowie GDDKiA: Dariusz Skowroński
i Edward Gajerski.
Pismak przeciwko oszustom - fałszywe strony lotniska
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
