W stolicy księstwa jaworskiego

W sobotę, 19 stycznia można się wybrać z Oddziałem Wrocławskim PTTK do Jawora. To pierwsza wyprawa z cyklu Poznaj Dolny Śląsk z przewodnikiem Jolantą Furyk. Piastowskie miasteczko ma przebogatą historię i bardzo atrakcyjne zabytki. Warto się tam wybrać.

W Rynku charakterystyczne są kamieniczki mieszczańskie z arkadami. W zachodniej części znajduje się kamienica nr 8 z wizerunkiem ula na elewacji. Ten element dekoracji jest symbolem pierników, które co najmniej od połowy XVIII w. wypiekane były w Jaworze. Cieszyły się one ogromnym uznaniem wśród mieszkańców miasta i Dolnego Śląska.
Ratusz pochodzi z 1373 r. Wymieniony był po raz pierwszy w dokumencie tkaczy. W 1394 r. wzniesiono wieżę ratuszową jako symbol samodzielności i bogactwa miasta, która po przebudowach zachowała się do dzisiaj. U jej szczytu umieszczono posągi rycerzy i władców, m.in. króla Czech Wacława IV, księcia Bolka II Małego i jego brata, ks. Henryka II. Wieża spełniała przez wieki rozmaite funkcje. Była miejscem skąd wypatrywano pożaru, jedynym zegarem w mieście odmierzającym upływający czas. W niej też mieścił się skarbiec, archiwum i więzienie. Budynek ratusza przebudowywano dwukrotnie: w 1617 i 1846 r. W 1895 r. doszczętnie spłonął, pozostała tylko wieża. W latach 1895-1897 zbudowano go od podstaw według. projektu berlińskiego architekta H. Gutha. 22 listopada 1897 r. uroczyście oddano do użytku nowy ratusz w stylu neorenesansu. Wewnątrz znajduje się sala rajców z największymi witrażami w budowli świeckiej na Dolnym Śląsku, wykonanymi w 1897 r. w Berlińskim Instytucie Witraży.
Zamek Piastowski wybudowany w XIII w. był siedzibą kasztelana, później księcia Bolka I i jego następców, a od 1392 r. starostów królewskich, a od XVI w. - siedzibą namiestnika cesarskiego. Po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej Otto von Nostitz odbudował zamek. Jego ambicją było stworzenie rezydencji na wzór dworu wiedeńskiego, lecz późniejsze przebudowy z XVIII i XIX w. zatarły jego barokowy charakter. Od 1746 r. aż po koniec lat 50-tych XX w. znajdowało się tam więzienie (w latach 1888E1945 tylko dla kobiet). W czasie II wojny światowej trzymano tam uczestników ruchu oporu z Norwegii i Francji, co upamiętnia pomnik znajdujący się na dziedzińcu.
Kościół Pokoju został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO. Świątynia od wieków zachwyca mistrzostwem wykonania i przebogatym wystrojem. Jest świadectwem burzliwych dziejów Europy, w jej wnętrzu od lat odbywają się Jaworskie Koncerty Pokoju. Została zbudowana w latach 1654E1655. Jej powstanie wiąże się postanowieniami pokoju westfalskiego, kończącego wojnę trzydziestoletnią (1618E1648). Na jego mocy cesarz musiał wyrazić zgodę na wzniesienie kościołów ewangelickich w trzech śląskich miastach: w Głogowie, Jaworze i Świdnicy. Miały one być zlokalizowane na przedmieściach, zbudowane z materiałów niegodnych Domu Bożego: z drewna, gliny i słomy i nie mogły mieć wieży. Projektantem tej był wrocławski architekt Albrecht von Säbisch. W ciesielce doradzał mu Andreas Gamper, mistrz z Jawora.
Wnętrze jest barokowe. Ołtarz wykonany został w 1672 roku przez Michaela Schneidera. Sześcioboczna koszowa ambona, podtrzymywana przez anioła jest dziełem pochodzącym z legnickiej pracowni rzeźbiarza Mateusza Knothe. Do innych ciekawych zabytków należy chrzcielnica fundacji Georga von Schweinitz z Kłaczyny i jego żony Anny (1656 r.). Przy ścianie zachodniej znajdują się organy zbudowane w 1855 roku. Na terenie obecnego parku wokół Kościoła pierwotnie mieścił się cmentarz ewangelicki, który w 1972 r. został zlikwidowany.

Program wycieczki
19 styczeń, sobota, godz. 7.30 wyjazd z pl. Solidarności (parking obok Cuprum). Zwiedzanie: Kościół Pokoju (wstęp 6 zł), kościół św. Marcina (2 zł), Ratusz, Teatr Miejski (1 zł), kamienice, synagoga, kaplica św. Barbary, mury obronne, Muzeum Regionalne. Informacje: PTTK, Rynek/Ratusz, tel. 071-344-39-23.
Zapisy na następną wycieczkę, 10 lutego do Środy Śl. (średzki skarb).