Tczew - zabytki

• Zabytkowe mosty przez Wisłę

Wiślane mosty stanowią szczególną atrakcję Tczewa. Jako pierwszy, w latach 1851-1857, powstał most drogowo-kolejowy i był wówczas jednym z najdłuższych na świecie (837 metrów). Jego budowa kosztowała 4 miliony talarów. Kamień węgielny pod budowę położył Fryderyk Wilhelm IV. Most początkowo miał dziesięć wież i dwie bramy wjazdowe z pięknymi portalami – do dzisiaj pozostały jedynie cztery wieże. Drugi most, kolejowy, powstał w latach 1888-1890.

• Muzeum Wisły

Funkcjonuje (po sąsiedzku z Centrum Wystawienniczo-Regionalnym Dolnej Wisły) w zabytkowych budynkach z końca XIX w. Początkowo mieściła się tu Fabryka Wyrobów Metalowych „Arkona”, później Pomorska Fabryka Gazomierzy i zakłady Sprzętu Gospodarstwa Domowego. W czasie wojny znajdował się tu obóz przejściowy. Muzeum Wisły otwarto w budynku w 1984 r. Placówka gromadzi pamiątki związane z wykorzystaniem Wisły przez wieki. Jest oddziałem Muzeum Morskiego w Gdańsku. To jedyne w Polsce i czwarte na świecie muzeum poświęcone rzece. O jego lokalizację ubiegało się kilka miast: Sandomierz, Kazimierz Dolny, Wyszogród, Toruń, Gniew i Włocławek.

• Centrum Wystawienniczo Regionalne Dolnej Wisły

To powstała w 2007 r., przy pomocy środków unijnych, placówka z nowatorską ofertą działań promujących dziedzictwo Tczewa i Kociewia. Proponuje m.in. wystawy, lekcje regionalizmu i historii, spacery po mieście pod opieką przewodnika, warsztaty artystyczne. CWRDW zdobyło główną nagrodę w konkursie 7 Cudów Unijnych Funduszy. W kategorii „rewitalizacja” Tczew był bezkonkurencyjny.

• Pozostałości murów obronnych

Tczew już w XII w. był otoczony wałami o konstrukcji ziemno-drewnianej. W XIV w. wybudowano nowe mury obronne z cegły, wzmocnione basztami i wieżami. Ich długość wynosiła około 1270 m. W XVI w. miasto miało 5 bram, w tym 2 furty oraz 12 wież i umocnionych baszt.
Po XIV-wiecznych murach przetrwały do dziś jedynie fragmenty przy ul. Zamkowej, Wodnej, Rybackiej, Podmurnej, Krótkiej i J. Dąbrowskiego. Sukcesywnie prowadzone są prace zmierzające do odrestaurowania i wyeksponowania zabytkowych murów.

• Układ lokacyjny Starego Miasta

Przetrwał od czasów średniowiecza niewiele zmieniwszy się przez wieki. Stare, wąskie ulice: Garncarska, Kościelna, Podmurna, Rybacka i Zamkowa zachowały nie tylko swoje nazwy lecz i urok minionych stuleci. Plac Hallera jest centralnym punktem Starego Miasta. Otaczające go secesyjne kamienice pochodzą z XIX i XX w. Ciekawostką może być fakt, że większość z nich ustawiono na średniowiecznych fundamentach.

• Kościół farny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

To najstarszy zabytek w mieście. Pochodzi z XIII wieku. Jest to trzynawowa świątynia zbudowana w stylu nadwiślańskiego gotyku z barokowym wystrojem wnętrz. W 1993 r., podczas remontu, odkryte zostały trzy zamurowane wnęki, a w niszach ujawniły się kolejne warstwy malowideł. Najstarsza z nich, pochodząca z XV w. to fresk świętych niewiast: Katarzyny, Elżbiety, Heleny, Ireny, Jadwigi Śląskiej, Genowefy i Doroty. Każda ze świętych trzyma w dłoniach swoje atrybuty – wrzeciono, koszyk, kościół, krzyż itp. Rzadko w średniowiecznej sztuce sakralnej przedstawiano wyłącznie postacie kobiet.
Farę kilkakrotnie niszczyły pożary. W 1982 r. spłonęła najwyższa część wieży - drewniana dzwonnica. Po odbudowie szczyt wieży jest murowany. Znajdują się tam, umieszczone w 1985 r., cztery dzwony: Odkupiciel człowieka, Maryja, Jan Paweł II oraz Wacław.

• Kościół podominikański pw. św. Stanisława Kostki

Zakon dominikanów trafił do Tczewa za sprawą księcia Mestwina II, który w 1289 r. wystawił akt fundacyjny pod budowę świątyni. Na otrzymanym terenie zakonnicy wybudowali w XIV w. klasztor i kościół w stylu gotyckim z charakterystyczną ośmioboczną wieżą. Po kasacie zakonu dominikanów budynek klasztorny był przebudowany na szkołę, później – do 1945 r. użytkowany przez ewangelików. Po II wojnie światowej wrócił w ręce katolików.

• Wiatrak typu holenderskiego z XIX w.

Drewniany, podmurowany, z obrotową głowicą; zrekonstruowany w 1950 r. wiatrak jest turystycznym unikatem pomorskiego krajobrazu miejskiego. Posiada rzadko spotykane pięcioramienne skrzydło i obrotową głowicę. Od 1983 r. znajduje się w rękach prywatnych.

• Park Miejski i amfiteatr

Zajmuje powierzchnię ok. 15 ha. Starsza część parku położona w parowie powstała w drugiej połowie XIX wieku. Natomiast górna część, południowa, pochodzi z XX stulecia. W bogatym drzewostanie parku są również egzotyczne drzewa i krzewy. Znajduje się tu także amfiteatr i muszla koncertowa, gdzie latem organizowane są imprezy kulturalne, koncerty, spektakle teatralne. W pobliżu wejścia do parku leży głaz, na którym umieszczono tablicę upamiętniającą kilkudziesięciu tczewskich harcerzy poległych i zamordowanych podczas II wojny światowej.

• Wieża ciśnień

Zbudowana w 1905 r., stanowi charakterystyczny element panoramy miasta. Jej wysokość wynosi 40 metrów. Przez wiele lat gromadziła w swoim ogromnym zbiorniku wodę, rozprowadzając ją  do mieszkań siłą  naturalnego ciśnienia. Obiekt jest przykładem dawnego budownictwa urządzeń komunalnych. Obecnie stanowi siedzibę Bractwa Kurkowego.

• Łazienki Miejskie

Powstały z prywatnych środków radcy sanitarnego Hermanna Schefflera, wieloletniego lekarza tczewskich kolejarzy, który na cele dobroczynne zapisał miastu 300 tys. marek. Zarząd fundacji, dysponując tym majątkiem, część kapitału przeznaczył na powstanie zakładu higieniczno-leczniczego. Obiekt budowano w latach 1910-1912 kosztem 134 tys. marek. Łazienki pełniły funkcję sanitarną, ale były też kompleksem wypoczynkowym dla tczewian. Mieściły się tam: rzymska łaźnia parowa, basen kąpielowy na 6-8 osób, kabiny kąpielowe z wannami, prysznice, gabinety zabiegów leczniczych, błotnych, elektrycznych, solnych, masaży i kabiny wypoczynkowe.
Jeszcze niedawno w budynku mieściła się siedziba Starostwa Powiatowego, obecnie obiekt znajduje się w rękach prywatnych.

• Ratusz

Siedzibą władz miejskich jest obecnie budynek z początku XX w., pierwotnie wzniesiony jako siedziba starostwa. Dawny ratusz znajdował się na obecnym placu Hallera, w centralnym punkcie Starego Miasta - był siedziba Rady Miejskiej, sądu i kancelarii miejskiej. Po pożarze w 1916 r. nie został już odbudowany. Miejsce, gdzie znajdował się dawny ratusz zaznaczono kolorową kostką.

• Budynek poczty

Wzniesiono go w 1905 r. według projektu Karola Hempla na miejscu dwóch mniejszych budynków z pruskiego muru. Poczta mieściła się w tym miejscu już w 1850 r. na budynku umieszczone są: herb Tczewa, herb Gdańska oraz godło państwowe.

• Centrum Edukacji Dorosłych

Obiekt wzniesiony został w 1891 r. Początkowo była to siedziba Gimnazjum Żeńskiego Cesarzowej Augustyny Wiktorii. Budynek został odbudowany po pożarze, który wybuchł w 1987 r. dzisiaj to siedziba Centrum Edukacji Dorosłych - centrum Kształcenia Ustawicznego. Z pomieszczeń korzysta tajdze Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Elblągu oraz Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych.

• Budynek Miejskiej Biblioteki Publicznej

Wybudowany w 1847 r. stanowił siedzibę Sadu Grodzkiego i więzienia. Dziś stanowi najstarszy przykład budownictwa poza murami Starego Miasta. Obecnie ma tu swoją siedzibę Miejska Biblioteka Publiczna im. Aleksandra Skulteta.