Skrzywdzeni muszą walczyć - Co ósma kobieta była w przeszłości molestowana

Rubaszne klepnięcie w pośladek, przydługi uścisk na firmowej imprezie, niewinnie sprośny żarcik, powłóczyste spojrzenie i niewyszukany komplement. Definicja molestowania jest bardzo pojemna.
Skutek jest jeden – strach, spadek poczucia własnej wartości, niechęć do samego siebie. A przede wszystkim ogromny wstyd

Tegoroczny raport Centrum Badania Opinii Społecznej nie pozostawia złudzeń. Co piąty zatrudniony spotkał się z przypadkiem molestowania werbalnego w swoim miejscu pracy. U co siedemnastego w pracy dochodzi do fizycznego przekraczania granic prywatności. To jednak wyniki bardzo zaniżone.
Michał Wenzel, który opracował raport, tłumaczy, że znacząca część przypadków molestowania nie została w nim ujawniona. Według eksperta z CBOS gotowość do przyznania, że było się ofiarą molestowania zależy między innymi od predyspozycji psychicznych i od czynników kulturowych. I tak do molestowania częściej przyznają się kobiety młodsze i te bardziej wykształcone.
– Ważne jest też to, żeby zdać sobie sprawę z tego, że molestowanie to nie tylko dotykanie, poklepywanie, czy propozycje seksualne – tłumaczy dr Wiesław Ślósarz, seksuolog. – Mogą to być nieodpowiednie żarty, komentarze dotyczące życia prywatnego, wyglądu.

Wolą milczeć
Badania jednoznacznie pokazują, że ofiarami molestowania w głównej mierze padają kobiety. Raport donosi, że co ósma spotkała się z niestosownymi zachowaniami wobec swojej osoby.
– Żyjemy w kulturze patriarchalnej i częściej mężczyźni pełnią kierownicze stanowiska. Mają władzę, która czasem powoduje, że dopuszczają się niewłaściwych gestów czy wypowiedzi – wyjaśnia dr Ślósarz.
Molestowanie jest bronią obosieczną. – Kobiety częściej są ofiarami, ale też coraz częściej mężczyźni są oskarżani o niewłaściwe zachowania – wyjaśnia dr Ślósarz. – Panie coraz lepiej zdają sobie sprawę ze swojej siły w tych sprawach. I czasem zdarza się, że wysuwają oskarżenia zupełnie bezpodstawnie. Właśnie dlatego, że chcą coś wywalczyć.
Jednak poszkodowane kobiety nie są równie skłonne o swoich problemach mówić głośno i dochodzić swych praw. To dlatego niewiele takich spraw trafia na wokandę. Poszkodowani wolą odejść z pracy niż złożyć oficjalną skargę.
– A jeśli już decydują się na złożenie zażalenia, to zwykle skarżą się na mobbing, a nie na molestowanie – podkreśla Katarzyna Zalas z Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu.

Mówią o dyskryminacji
Jako dowód Katarzyna Zalas podaje statystyki. W zeszłym roku do inspektoratu wpłynęło ponad 2,5 tys. skarg na pracodawców. Na mobbing żaliło się 87, na dyskryminację ze względu na płeć – 39 osób. A molestowanie seksualne to jedna z form dyskryminacji.
– Poszkodowani niechętnie przychodzą do nas z takimi problemami. Wiedzą, że takie niestosowne zachowanie jest bardzo trudno udowodnić – tłumaczy Zalas.
Po oficjalnej skardze złożonej do inspektoratu, PIP przeprowadza kontrolę. W 2006 roku za zasadne uznał 6 skarg na dyskryminację i 9 na mobbing.
Jednak uznanie skargi za nieuzasadnioną przez inspekcję pracy nie zamyka drogi do walki o swoje prawa przed sądem.
– Jeśli nasza kontrola wykaże jakieś nieprawidłowości, to z pewnością będzie to dla sądu dodatkowy dowód, że w danej firmie dzieje się coś złego. Ale nawet gdyby inspekcja nic nie udowodniła, to poszkodowany cały czas może walczyć o odszkodowanie przed sądem cywilnym – argumentuje Zalas.

Jak bronić się przed molestowaniem:
1. Nie ignoruj czyjegoś nagannego zachowania w nadziei, że ustanie.
2. Głośno nazwij lub opisz czyjeś naganne zachowanie. Jednoznacznie powiedz, że nie życzysz sobie tego typu zaczepek.
3. Uprzedź, że w razie potrzeby zastosujesz sankcje.
4. Jeśli trudno ci wyrażać głośno takie opinie, poćwicz w domu przed lustrem. Trenuj na co dzień w mniejszych sprawach wyrażanie swojego zdania.
5. Porozmawiaj z innymi. Prawdopodobnie nie jesteś jedyną osobą, która spotyka się z molestowaniem seksualnym ze strony danego sprawcy. Reaguj, jeśli widzisz, że ktoś jest ofiarą zaczepek.
6. Przedstaw swoją sytuację osobie, która zajmuje się tego typu problemami w miejscu pracy.
7. Udawaj, że nie rozumiesz czyjegoś zachowania. Jest to bardzo przydatne w przypadku żartów o charakterze seksualnym. Podkreśl, że nie rozumiesz, co śmiesznego jest w anegdocie. Poproś o wyjaśnienie – tym z pewnością zbijesz z tropu rozmówcę.
8. Jeśli wyżej wymienione metody nie przyniosą poprawy, napisz oficjalną skargę na piśmie.

Gdzie po pomoc
Centrum Praw Kobiet
ul. Stanów Zjednoczonych 37, Wrocław
tel. 071-358-08-74

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
ul. Powstańców Śląskich 1, Zgorzelec
tel. 075-775-26-08

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,
ul. Składowa 3, Lubin,
tel. 076-847-96-91

Ośrodek Interwencji Kryzysowej
ul. Okrzei 9, Legnica
tel. 076 - 722-18-36

Ośrodek Interwencji Kryzysowej
ul. Słowackiego 13, Jelenia Góra
tel. 075-755-91-99, 0-607-550-469

Poradnia Psychologiczna
ul. Niepodległości 58, Wałbrzych
tel. 074- 843-41-73