Nie opuszczę cię aż do... rozwodu

Adwokaci pomagają oszukać sądy kościelne. Księża grzmią: to grzech i strata pieniędzy
Sądy duchowne w Polsce notują rekordową liczbę wniosków o unieważnienie małżeństwa. Na Dolnym Śląsku tylko w ubiegłym roku do kurii trafiło aż 127 takich spraw. Z szacunków wynika, że w całym kraju było ich aż 10 tysięcy. To o jedną trzecią więcej niż dwa lata temu. Dwie trzecie jest rozpatrywanych pozytywnie. Drastyczny wzrost małżeństw uznanych za nieważne nie spodobał się papieżowi. Benedykt XVI zaapelował kilka tygodni temu, by kościelni sędziowie rzadziej wydawali takie wyroki i kierowali się sumiennością i rygorem.
W przekonaniu księży, że małżeńskie więzy trzeba zerwać, pomagają wiernym powstające jak grzyby po deszczu kancelarie kanonicznoprawne.

Doradzają, jak przedstawić sprawę przed sądem duchownym, by uzyskać stwierdzenie nieważności małżeństwa. Nie dość, że zdarza im się manipulować faktami, to jeszcze niektóre z nich naciągają ludzi na pieniądze. Usługa kosztuje nawet 10 tysięcy złotych.
- Jeśli ktoś potrzebuje pomocy, to może przyjść do nas i otrzymać ją za darmo. Nie musi płacić prawnikom - mówi ksiądz dr Alojzy Ślósarczyk z Metropolitalnego Sądu Duchownego we Wrocławiu. - Tym bardziej że jeśli ci doradcy są uczciwi, to nie powiedzą więcej od nas, nie pomogą bardziej. Bo tu przecież chodzi o prawdę, a nie jakieś sterowanie procesem - wyjaśnia.
Co więcej, duża część z tych prawników po zgłoszeniu się do kurii dostałaby pozwolenie od biskupa na działalność.
Dlaczego tego nie robią? Bo musieliby wtedy pobierać stawki ustalone przez Kościół, a te są znacznie mniejsze niż pieniądze kasowane prywatnie. Wiadomo bowiem, że za porady trzeba zapłacić im często więcej niż sądowi kościelnemu za cały proces. A bierze on od 800 do 2,5 tys. złotych - zależnie od pensji składającego wniosek.

Popyt na kancelarie kanonicznoprawne będzie jednak rósł. Dlaczego?
- Bo staliśmy się hedonistami, myślimy tylko o swojej wygodzie - komentuje prof. Janusz Czapiński, psycholog społeczny z Uniwersytetu Warszawskiego. - Nie chce się nam ratować małżeństw. Niektórzy szukają więc pomocy takich kancelarii. Myślę, że to zwiększa liczbę małżeństw uznawanych za nieważne - dodaje.
Jego opinię o wpływie kancelarii kanonicznoprawnych na liczbę spraw pozytywnie rozstrzyganych przez sądy podziela ks. biskup Tadeusz Pieronek.
- Oczywiście może się zdarzyć, że kapłani dadzą się zwieść człowiekowi poinstruowanemu przez prawnika. Ale to ma negatywne konsekwencje dla tego wiernego - ostrzega biskup. - To na jego sumieniu ciąży grzech i zostanie z niego rozliczony przez Boga.

Kościół wymienia też inne powody, dla których rośnie liczba nieważnych małżeństw. Oprócz częstszych rozwodów cywilnych ks. prof. Remigiusz Sobański z Uniwersytetu Śląskiego widzi jeszcze dwa.
- Kościół wraz z rozwojem nauk, takich jak np. psychologia, uczy się rozpoznawać nowe powody, dla których należy stwierdzić nieważność małżeństwa - tłumaczy znawca prawa kanonicznego. - A ludzie do związku na całe życie są coraz gorzej przygotowywani przez rodziny, media i społeczność - dodaje.

Księża podkreślają, że nie istnieje nic takiego jak kościelny rozwód. Samo określenie "unieważnienie" też jest niewłaściwe. Sąd nie orzeka bowiem, że małżeństwo przestało być ważne, ale stwierdza, że nie było ważne od samego początku istnienia. Jedną z kancelarii kanonicznoprawnych prowadzi Małgorzata Baran ze Stalowej Woli. Studiowała prawo kanoniczne, ale nie ma oficjalnej zgody władz kościelnych na działalność.
- Nie robię nic złego. Nie przekłamuję, nie wykorzystuję kruczków prawnych. Za nieduże pieniądze pomagam tym, którzy nie wiedzą, na co zwrócić uwagę w trudnym procesie. A takich ludzi nie jest mało - wyjaśnia właścicielka kancelarii.
Trzy główne powody unieważnienia małżeństwa to nieszczerość w trakcie składania przysięgi, psychiczna niezdolność w momencie jej składania i brak akceptacji dla posiadania i wychowania dzieci.