Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Lądek Zdrój - malownicze uzdrowisko u podnóża Gór Złotych

Romuald M. Łuczyński
Zakład "Wojciech"
Zakład "Wojciech" fot. Dariusz Gdesz
Najstarsza nazwa miejscowości - Landecke - znana jest z 1325 r. Jedenaście lat później pojawiła się jako Landeck. Bad Landeck to rok 1887, natomiast w 1941 r. miejscowość nazwano Landeck in Schlesien.

Mieszkańcy Lądka i okolic już w XIII w. zauważyli ozdrowieńcze działanie rzadkich w Sudetach siarkowodorowych wód mineralnych. Najstarsze informacje o kąpielowych urządzeniach w Lądku Zdroju pochodzą z 1241 r. Wracające spod Legnicy hordy tatarskie popasały w pobliskim Otmuchowie, pustosząc okoliczne siedziby ludzkie, także prymitywne urządzenia kąpielowe. Sława lądeckich wód wzrosła po udanej kuracji trzech synów ks. Henryka Ziębickiego. Już w 1498 r. z inicjatywy księcia Jerzego Ziębickiego powstał tutaj zakład leczniczy z łazienkami i do Lądka zaczęli przyjeżdżać pierwsi kuracjusze. W tym samym roku Konrad z Bergu przeprowadził badania wody i stwierdził w nich obecność siarki, ałunu, miedzi i soli. W 1501 r. ukazały się pierwsze przepisy kąpielowe Lądka, w których podano sposób kuracji oraz opisano właściwości i działanie siarkowej termy. Sto lat później rada miejska wprowadziła rozszerzone przepisy kąpielowe dla kuracjuszy.

Więcej o skarbach Sudetów znajdziesz w naszym PRZEWODNIKU SUDECKIM

W 1544 r. mieszczanie lądeccy przejęli w dzierżawę, a 30 października 1572 r. kupili miejscowe źródła i odtąd, poza okresem wojny trzydziestoletniej, magistrat Lądka był jedynym właścicielem uzdrowiska. Wtedy to źródła obudowano ciosowym kamieniem ze zburzonego podczas wojen husyckich pobliskiego zamku Karpno oraz zbudowano specjalne urządzenia podgrzewające wody do kąpieli. Obok źródeł zbudowano dom dla kuracjuszy, a ponieważ powstał on na gruntach cesarskich, miasto zobowiązało się płacić 30 groszy rocznego czynszu. W 1678 r. zbudowano słynny do dziś zakład "Wojciech" (d. Marienbad), który początkowo funkcjonował w stylu tureckiej i węgierskiej łaźni. Z umieszczonego w tej monumentalnej budowli marmurowego basenu jednocześnie mogło korzystać 20 osób. Oczywiście były także jednoosobowe kabiny damskie i męskie, w których stały wanny drewniane, fajansowe lub marmurowe, z podgrzewaną wodą. Jako ciekawostkę, ale także dowód na to, że już przed wiekami dbano o zdrowie zwierząt, warto dodać, że w 1744 r. z inicjatywy dr. A. Burgharda w Lądku powstało kąpielisko dla zwierząt zwane "Końskim Zdrojem" (Pferdebad).

Dolny Śląsk na rowerze? Sprawdź TRASY ROWEROWE

Wojny śląskie w połowie XVIII stulecia przyhamowały rozwój uzdrowiska, ale już w końcu tego wieku odzyskało swoje znaczenie - rocznie leczyło się tu niemal tysiąc kuracjuszy. Wzniesiono nowe obiekty i założono park, a wkrótce przeprowadzono renowację starych ujęć źródlanych. W pierwszej połowie XIX w. odkryto nowe źródła i uzdrowisko powiększyło się o kolejne budynki. W 1828 r. na wzgórzu w Lądku wystawiono pawilon pijalni źródła "Marianna" (obecnie „Dąbrówka”), nadając jej formę romantycznej świątyni na ośmiobocznym rzucie, a dziesięć lat później nad źródłem "Fryderyk"” (obecnie "Curie-Skłodowska") zbudowano nowoczesne inhalatorium. Na cześć księcia Albrechta w latach 1842-1846 wzniesiono dorycką halę spacerową długości 146 m, obok której znajdowała się kaplica Marii z obrazem M. Willmanna. W 1849 r. zbudowano nieistniejący już zdrój "Kamienny" (Steinbad).

*Baza noclegowa każdego turysty: Campingi i pola namiotowe, pensjonaty, schroniska

W centrum uzdrowiska znajduje się Dom Zdrojowy, pod którego budowę kamień węgielny położyła królowa Luiza. Mieścił on m.in. salę gier, salę muzyczną i czytelnię, która otwarta była długo, bo od 8 rano aż do 22. Udostępniano w niej zarówno czasopisma ilustrowane, jak i prasę polityczną. W latach 1900-1902 zbudowano nowy dom zdrojowy. W początkach XX wieku w uzdrowisku były trzy domy zdrojowe oraz 120 willi i pensjonatów, które dysponowały około 2100 pokojami. Można było wynajmować pokoje wraz z posiłkami albo z kuchnią i możliwością przyrządzania posiłków we własnym zakresie. Oficjalnie dopiero w 1904 r. ogłoszono Lądek uzdrowiskiem, w którym funkcjonowało pięć źródeł, a kuracjuszom oferowano w tym czasie 19 różnego rodzaju zabiegów, m.in. elektroterapię. W tym samym roku dr Plesch, współpracownik Instytutu Radowego w Paryżu, odkrył radoczynność zdrojów lądeckich, mających najsilniejszą w Europie emanację radonu. Uzdrowisko szybko zyskało miano największego radonowego kurortu na kontynencie europejskim.

Wkrótce po określeniu właściwości i składu chemicznego na nowo opracowano kurację, zapewniając jednocześnie gościom ścisłą opiekę lekarską. W 1909 r. nad prawidłowym leczeniem kuracjuszy czuwało pięciu lekarzy uzdrowiskowych. Do kąpieli używano wody z St. Georgquelle, Marienquelle i Wiesenquelle, a do picia - z Mariannen Quelle i Friedrichsquelle. Sezon uzdrowiskowy rozpoczynał się w maju, a kończył w październiku, z tym że pełnia sezonu trwała do sierpnia. Wyjątek zrobiono dla źródła Jerzy, z którego można było korzystać także zimą. Za pobyt należało uiścić taksę kuracyjną: w pełni sezonu całą, a w pozostałym okresie połowę.

Dzieci miały 50 procent zniżki, a służba towarzysząca możniejszym kuracjuszom całkowicie zwolniona była od opłat. Uzdrowiskowa orkiestra w sezonie występowała codziennie przy promenadzie wcześnie rano, rozpoczynając koncert już o 6.30, natomiast w parku zdrojowym grała w godz. 16-17. W czwartki o 16 rozpoczynała koncert w leśnej świątyni. W środy i soboty koncerty wieczorne odbywały się w parku zdrojowym od godz. 19. Miłośnicy teatru mogli oglądać sztuki w teatrze Viktoria, który na trzy miesiące sezonu lokował się w Luisenhof. We wtorki odbywały się bale (Reunion). Po Biskupim Stawie (Bischofsteich) można było pływać wypożyczonymi łódkami. Obok leśnej świątyni (Waldtempel), obecnie kawiarni Sielanka, funkcjonowała szwajcarnia, w której podawano kefir i serwatkę, a naprzeciwko była fontanna, którą uruchamiano jedynie po południu w niedziele i czwartki. Jej strumień wody sięgał niemal 30 metrów.

Zobacz też: Największe atrakcje Wrocławia

Sława uzdrowiska systematycznie rosła. Przyczyniły się do niej m.in. wizyty znanych postaci, wśród których byli m.in. król pruski Fryderyk II Wielki, królowa Luiza, ambasador amerykański przy berlińskim dworze John Quincy Adams (późniejszy prezydent USA), niemiecki poeta Johann Wolfgang von Goethe, rosyjski pisarz Iwan Turgieniew, cesarz Wilhelm I. We wspomnianej leśnej świątyni 2 sierpnia 1813 r. gościli król pruski Fryderyk Wilhelm III i cesarz Aleksander I. Natomiast w następnym roku na kuracji przebywał tu podpułkownik Józef Longin Sowiński, słynny z czasów powstania listopadowego obrońca warszawskiej Woli. Niemal natychmiast po ostatniej wojnie wznowiono działalność uzdrowiskową, wykorzystując źródła: "Chrobry", "Dąbrówka", "Jerzy", "Wojciech" i "Maria Skłodowska-Curie". Źródła te, razem z borowiną, służą do leczenia m.in. gośćca, stanów pourazowych, chorób kobiecych, chorób skóry, zatruć metalami, zaburzeń wieku starczego.

Nie samymi Sudetami żyje turysta - zajrzyj do przewodnika po całym Dolnym Śląsku

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Filip Chajzer o MBTM

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na wroclaw.naszemiasto.pl Nasze Miasto