Kryzys demograficzny na Dolnym Śląsku. Propozycję rozwiązań przedstawili uczestnicy III Kongresu Demograficznego 2022

W poniedziałek (19 września) w Dolnośląskim Urzędzie Wojewódzkim miała miejsce konferencja naukowa: "Młodzi dorośli. Wyzwania demograficzne, ekonomiczne i społeczne dla osób wchodzących w dorosłość". Wydarzenie odbyło się w ramach III Kongresu Demograficznego 2022: "Polska XXI w. - wyzwania demograficzne", który został objęty Honorowym Patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy. Projekt jest realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej.

W województwie dolnośląskim spada liczba mieszkańców zameldowanych na pobyt stały. Porównując dane z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 roku ze wstępnymi wynikami ubiegłorocznego badania, analitycy zaobserwowali zmniejszenie populacji naszego regionu o 0,4%. Najczęściej na migrację decydują się trzy grupy: mieszkańcy przygranicznych gmin; młodzi dorośli, którzy chcą przeprowadzić się do miast powiatowych; a także osoby, migrujące z miasta wojewódzkiego do ościennych powiatów. W najlepszej sytuacji są: Czernica, Miękinia i Siechnice uważane za tzw. sypialnie Wrocławia, gdzie odnotowuje się najszybszy wzrost mieszkańców.

- Liczba osób zamieszkujących miasta na prawach powiatu spadła o 3,1% na Dolnym Śląsku. Jednocześnie obserwujemy wzrost wskaźnika mieszkańców wsi (6,1%) i powiatów graniczących z aglomeracjami Dolnego Śląska. W ciągu ostatnich 10 lat liczba mieszkańców Wałbrzycha zmniejszyła się o 9,8%, lecz w powiecie wrocławskim odnotowano wzrost o 32,2%, co wiąże się z suburbanizacją wsi - mówi Halina Woźniak, p.o. dyrektora Urzędu Statystycznego we Wrocławiu.

Wewnętrzne migracje nie tłumaczą zmniejszenia liczby mieszkańców całego regionu. Za ten spadek ma odpowiadać kryzys demograficzny. Obecny wskaźnik przyrostu naturalnego jest na poziomie -5,5%, tymczasem saldo migracji na pobyt stały wynosi jedyne 1,2%. Statystyki potwierdzają ogromne tempo starzenia się społeczeństwa na Dolnym Śląsku. Różnice są widoczne gołym okiem. W latach 2011-2021 aż o 1/3 zmniejszyła się liczba osób w grupie 18-24, a przybyło prawie 50% członków grupy 65+.

- Widzimy, że mediana wieku Dolnoślązaków zwiększyła się o 6 lat. Jest to związane ze zmniejszeniem liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym i zwiększeniu grupy osób, które ukończyły 65 rok życia - dodaje Halina Woźniak.

Mieszkańcy stolicy Dolnego Śląska mierzą się z barierami, przez które odkładają decyzję o założeniu rodziny na późniejsze lata. Są to między innymi: niska dostępność mieszkań przystosowanych dla rodziny z więcej niż dwójką dzieci, wysokie ceny nieruchomości i wzrost kosztów utrzymania. Jan Jaśkowiak ze Stowarzyszenia dla dobra publicznego wymienił również: promocję rozwoju zawodowego, szybki styl życia i czynniki hamujące płodność - smog, stres oraz złą dietę.

Szansą na rozwiązanie tej sytuacji mają być działania prorodzinne: łatwiejszy dostęp do lekarzy i urzędów, a także dodatki dla firm zatrudniających pracowników, którzy mają rodziny wielodzietne czy przejście na pracę zdalną. Alternatywą jest zwiększenie inwestycji drogowych, jak planowana trasa S5 do Kłodzka i S8 do Wałbrzycha.

- Jeśli chcemy polepszyć sytuację demograficzną w naszym regionie powinniśmy dążyć do wzmocnienia polityki prorodzinnej. Jednym z jej elementów jest pozwolenie pracownikom na pracę zdalną. Dzięki temu nie muszą przeprowadzać się ze swoich miejscowości, gdzie mogą liczyć na pomoc rodziny. Takie rozwiązanie ma wiele korzyści, bo zacieśniają się więzy z bliskimi i nie tracimy godziny czy dwóch dziennie na dojazdy - mówi Jan Jaśkowiak ze Stowarzyszenia dla dobra publicznego.

Do tej pory wniosek o nadanie statusu UKR złożyło 143 520 osób w województwie dolnośląskim. Szacuje się, że połowa z nich mieszka we Wrocławiu. Grzegorz Kowal z Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego zaznaczył, że trudno mówić o demografii Dolnego Śląska pomijając kwestie uchodźców. To oni stanowią obecnie największą grupę napływową (ponad 80%). Większość z nich stanowią kobiety i dzieci, z których 1/3 (18 200) uczy się w dolnośląskich placówkach oświaty. Władze samorządowe liczą na to, że podjęcie edukacji oznacza chęć pozostania na stałe.

- Uchodźcy stanowią dużą grupę mieszkańców naszego województwa, przez co mają wpływ na lokalną demografię. Naszym dotychczasowym zadaniem było to, by relokować uchodźców w miejscach, gdzie należało zapełnić dziurę demograficzną. Staramy się przekonywać, że w mniejszych miejscowościach też są dobre warunki do życia - dodaje Grzegorz Kowal z Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego.

W konferencji wzięli udział: Jarosław Obrębski - Wojewoda Dolnośląski, prof. dr hab. Józefina Hrynkiewicz - przewodnicząca Rządowej Rady Ludnościowej, dr Dominik Rozkrut - prezes Głównego Urzędu Statystycznego, Piotr Mazurek - pełnomocnik rządu ds. polityki młodzieżowej, prof. dr hab. Mirosław Grewiński - prezes Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej, Jan Jaśkowiak - prezes Stowarzyszenia dla Dobra Publicznego oraz dr hab. Marek Kośny - prodziekan Wydziału ekonomii i Finansów Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.

Organizatorami III Kongresu Demograficznego 2022: "Polska XXI w. - wyzwania demograficzne" są: Główny Urząd Statystyczny, Rządowa Rada Ludnościowa, TPS, Wojewoda Dolnośląski, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Polskie Towarzystwo Polityki Społecznej, Urząd Statystyczny we Wrocławiu oraz Stowarzyszenie dla dobra publicznego. Sponsorem kongresu zostali: Fundacja Orlen, Fundacja PZU i Narodowy Bank Polski.