Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Felieton Macieja Łagiewskiego. Pałac Królewski: od rezydencji barona Spaetgena do Muzeum Miejskiego Wrocławia

Dr Maciej Łagiewski
Tak dzisiaj wygląda Pałac Królewski, siedziba Muzeum Miejskiego Wrocławia
Tak dzisiaj wygląda Pałac Królewski, siedziba Muzeum Miejskiego Wrocławia Muzeum Miejskie Wrocławia
W każdym dużym mieście znajduje się muzeum prezentujące jego dzieje. Takie miejsca są w życiu kulturalnym historycznych metropolii wprost niezbędne. Od 10 lat również Wrocław może poszczycić się nowoczesnym Muzeum Historycznym, oddziałem Muzeum Miejskiego Wrocławia, ulokowanym w odrestaurowanym Pałacu Królewskim. Zapraszamy do przeczytania felietonu i obejrzenia zdjęć i grafik przedstawiających Pałac Królewski.

Jego okazała bryła stoi przy ruchliwej ulicy, a jej wytworna fasada z przestronnym dziedzińcem sprawia, że nie sposób przejść obojętnie obok tej budowli. W 2000 roku, został on włączony w skład Muzeum Miejskiego Wrocławia. Duża powierzchnia z amfiladowym układem sal, połączonych klatkami schodowymi, umożliwiła zorganizowanie w pałacu wielkiej wystawy o dziejach Wrocławia. Dzisiaj Pałac Królewski należy do ładniejszych budynków w centrum miasta.

Początki pałacu sięgają roku 1717, kiedy to baron Heinrich Gottfried von Spaetgen zakupił, nieco wcześniej wzniesioną, trzykondygnacyjną budowlę wraz z ogrodem. Do dziś kwestią sporną pozostaje autorstwo najstarszej części pałacu. Zrealizowany on został najprawdopodobniej według projektu samego Johanna Bernharda Fischera von Erlach, słynnego austriackiego architekta i rzeźbiarza okresu baroku lub Johanna Lucasa von Hildebrandta, również wiedeńczyka. Atutem tej rezydencji wzniesionej w stylu baroku wiedeńskiego, o charakterystycznej zwartej i symetrycznej bryle, było jej położenie. Z okien pałacu rozciągała się panorama Rynku i placu Solnego, a od strony wschodniej widoczny był masywny, późnogotycki kościół św. Doroty oraz przylegające do niego zabudowania klasztorne i ogród kapucynów. Po zdobyciu Śląska niewielką rezydencją zainteresował się nowy władca tych ziem, niespełna trzydziestoletni wówczas Fryderyk II. Jej lokalizacja sprawiła, że szybko zainteresowała ona władcę, szukającego godnej siedziby w nowej pruskiej prowincji.

Jednak baron odrzucił ofertę kupna złożoną w 1747 roku przez królewskich urzędników. Spaetgenowi jako katolikowi nie było zapewne po drodze z protestanckim władcą z rodu Hohenzollernów. Dopiero w 1750 roku po śmierci barona, król nabył pałac. Krótko później przystąpiono do rozbudowy i przystosowania gmachu na potrzeby monarszej rezydencji. Autorem tych zmian był nadworny architekt, Johann Boumann Starszy. Usytuowanie budowli w głębi działki umożliwiało zaprojektowanie paradnego dziedzińca. Natomiast od południa do istniejącego gmachu dobudowano, w zachodniej części ogrodu, niezachowane do dziś dwukondygnacyjne skrzydło z pomieszczeniami reprezentacyjnymi oraz prywatnymi króla. Największa z sal, przeznaczona na przyjęcia i bale, mogła jednorazowo pomieścić 250 osób. Wkrótce Fryderyk II Wielki podniósł Wrocław, obok Berlina i Królewca, do rangi miasta rezydencjonalnego.

W latach 80. XVIII wieku kolejny król Prus, Fryderyk Wilhelm II (bratanek Fryderyka II Wielkiego) powierzył przebudowę pałacu Karlowi Gotthardowi Langhansowi, autorowi słynnej Bramy Brandenburskiej w Berlinie. Uwzględniając życzenia monarchy, Langhans zmodernizował najstarszą części pałacu w duchu klasycyzmu. Również królewskie apartamenty zyskały nową szatę. Wszystkie elementy wystroju wnętrz Langhans projektował osobiście. Zgodnie z planem architekta, dziedziniec zamkowy ujęły dwie jednokondygnacyjne kordegardy z bramą wjazdową pośrodku. Przebudowa pałacu była ostatnim projektem wybitnego architekta wykonanym we Wrocławiu, później pracującego głównie w Berlinie.

W 1809 roku następny monarcha Fryderyk Wilhelm III przygotował dla siebie pomieszczenia w najstarszej części pałacu. Władca mieszkał przez trzy miesiące w apartamentach na piętrze w południowym trakcie rezydencji. W 1813 roku komenderował stąd wojną wyzwoleńczą przeciwko Napoleonowi. Tu podpisał słynną „Odezwę do mojego ludu” oraz ustanowił wysokie odznaczenie wojskowe. Przyjmował też w pałacu dowódców wojskowych oraz europejskich monarchów, w tym cara Aleksandra I.

Największe zmiany w architekturze pałacu nastąpiły w połowie XIX wieku, kiedy to Fryderyk Wilhelm IV postanowił przekształcić niedużą rezydencję w okazały kompleks pałacowy, sięgający aż po dzisiejszy plac Wolności. Zadanie to zlecił berlińskiemu architektowi, Friedrichowi Augustowi Stülerowi. W latach 1843 – 1846 według jego projektów wzniesiono nowe południowe skrzydło w duchu florenckiego renesansu. Jego fragment zachował się do chwili obecnej. Nowa część pałacu stała się głównym elementem utworzonego wówczas placu Ćwiczeń. Także dziedziniec północny zmienił swoje oblicze. Od zachodu i wschodu zamknęły go trójkondygnacyjne skrzydła, które w 1867 roku połączyła istniejąca do dzisiaj kolumnada, z bramami wjazdowymi, zamykająca dziedziniec.

Po pierwszej wojnie światowej i ogłoszeniu Niemiec republiką, pałac został przekazany władzom miejskim Wrocławia, które przystosowały go do celów muzealnych. W 1926 roku w rezydencji otwarto Muzeum Zamkowe. W prawej części skrzydła południowego zorganizowano ekspozycję poświęconą czasom Fryderyka II Wielkiego. Prezentowano również zbiory śląskiego szkła i ceramiki oraz odlewy żeliwne. Na górnym piętrze odtworzono wnętrza z okresu baroku, rokoka oraz klasycyzmu. Kolejne pomieszczenia wypełniono obrazami i rzeźbami z kolekcji Albrechta Säbischa oraz rodziny Rehdigerów. W ostatnich miesiącach drugiej wojny światowej pałac uległ poważnym zniszczeniom.

Niemal całe skrzydło znajdujące się przy placu Wolności spłonęło i dwadzieścia lat później zostało wyburzone. Pozostał jedynie budynek zaplecza kuchennego oraz zachodni pawilon arkadowy (dzisiejsza siedziba Muzeum Teatru). Do czasów obecnych zachował się dawny pałac Spaetgena ze skrzydłami północnym oraz południowym. Po ich odbudowie w latach 60. XX wieku, znajdowało się tutaj Muzeum Archeologiczne oraz Muzeum Etnograficzne. W 2008 roku zakończono gruntowny remont i modernizację gmachu dla potrzeb Muzeum Miejskiego Wrocławia. Obecnie odrestaurowany Pałac Królewski stanowi jeden z najważniejszych zabytków Wrocławia oraz centrum wystawiennicze, gdzie w przestronnych salach prezentowana jest stała wystawa około 3 tys. eksponatów opowiadających o ludziach, zdarzeniach, ideach i upływającym czasie od założenia grodu i biskupstwa nad Odrą aż po czasy nam współczesnych. We wnętrzach pałacu pokazywane są nie tylko wybrane świadectwa z dziejów miasta, można również podziwiać zrekonstruowane komnaty królewskie, a także odpocząć w ogrodzie odtworzonym w stylu baroku.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na wroclaw.naszemiasto.pl Nasze Miasto