Czy w 2012 r. wzrosną płace i dodatki?

Przypomnimy, że na początku mijającego właśnie roku minimum płacowe podskoczyło z 1317 do 1386 zł, a więc tylko o 69 zł (5,2 proc.), zaś rok wcześniej, od 1 stycznia 2010 roku, wzrosło o 41 zł. Można więc powiedzieć, że z roku na rok płaca minimalna rośnie o wyższą kwotę.

Podwyżka oznacza, że firmy muszą zwiększyć wynagrodzenia osób zarabiających na pełnym etacie najniższą stawkę. Najniższe wynagrodzenie pobiera obecnie w Polsce co dwudziesty pracownik.

Więcej zarobią też osoby rozpoczynające karierę zawodową. Ich wynagrodzenie w pierwszym roku pracy nie może być niższe niż 80 proc. wysokości minimum - czyli 1200 zł od stycznia 2012 r.

Wraz z minimalnym wynagrodzeniem wzrastają też inne kwoty ważne dla pracowników:

Dodatek za pracę w godzinach nocnych, między godz. 21 a 7 rano. Za każdą godzinę pracy w porze nocnej pracownikowi przysługuje dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Aby obliczyć stawkę godzinową, należy minimalne wynagrodzenie (1500 zł) podzielić przez liczbę godzin pracy w miesiącu, kiedy zatrudniony będzie pracował w porze nocnej.

W 2012 r. dodatki za godzinę pracy w porze nocnej wyniosą: w styczniu, lutym, maju i listopadzie - 1,79 zł, w kwietniu - 1,88 zł dla zatrudnionych od poniedziałku do piątku oraz 1,79 zł dla zatrudnionych od wtorku do soboty, w marcu, lipcu i sierpniu - 1,70 zł, w czerwcu i wrześniu - 1,88 zł, w październiku - 1,63 zł, w grudniu - 1,97 zł. W stosunku do poprzedniego roku podwyżka jest nieznaczna i wynosi - w zależności od miesiąca - około 14 groszy za godzinę.

Wynagrodzenie za tzw. przestój, jeżeli podwładny był gotów do wykonywania pracy, ale z winy pracodawcy nie mógł jej świadczyć. Za przestój przysługuje wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania, ale nie mniej niż 60 proc. wynagrodzenia. W każdym przypadku płaca za przestój nie może być niższa od minimum płacowego.

Kwota wolna od potrąceń, która bezwzględnie należy się pracownikowi, nawet jeśli jego wynagrodzenie obciążone jest obowiązkowymi płatnościami, np. z tytułu niespłaconego kredytu. Kwota wolna od potrąceń jest stosowana we wszystkich ich rodzajach, z wyjątkiem należności egzekwowanych na poczet alimentów. Od 1 stycznia kwota ta, przyjęta w wysokości 100 proc. wynagrodzenia minimalnego, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotnej oraz zaliczki na podatek dochodowy, wyniesie 1111,86 zł.

Kwota wolna od potrąceń w przypadku potrącania kar pieniężnych wynosi 90 proc. minimalnego wynagrodzenia po odliczeniu składek oraz zaliczki, czyli 999,90 zł w 2012 r. Kwota wolna przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielanych pracownikowi jest równa 75 proc. minimalnego wynagrodzenia po odliczeniu składek oraz zaliczki i od 1 stycznia wyniesie 833,25 zł.

Minimalna podstawa zasiłku chorobowego. Od 1 stycznia 2011 r. podstawa wymiaru zasiłku dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty stanowiącej sumę składek na ubezpieczenia społeczne w części płaconej przez pracownika. Minimalna podstawa wymiaru zasiłku chorobowego to zatem 86,29 proc. minimalnego wynagrodzenia. Jeżeli kwota podstawy wymiaru wynikająca z obliczenia przeciętnego wynagrodzenia z okresu 12 miesięcy jest mniejsza niż najniższa podstawa, wówczas kwotę wynikającą z obliczeń należy skorygować do wysokości podstawy minimalnej. Minimalna podstawa wymiaru zasiłku chorobowego w 2012 r. wyniesie: 1035,48 zł - w pierwszym roku pracy, 1294,35 zł - w kolejnych latach zatrudnienia.

Maksymalna wysokość odprawy pieniężnej wypłacanej przy zwolnieniach grupowych (lub indywidualnych, jeżeli przyczyny rozwiązania umowy nie dotyczą pracownika), która wynosi 15-krotność płacy minimalnej. W 2010 r. wynosiła 19 755 zł, w 2011 r. - 20 790 zł, w 2012 r. wzrośnie do 22500 zł. To o 1710 zł więcej niż obecnie.

Wysokość minimalnego odszkodowania, jakie firma zapłaci pracownikowi za naruszenie zasady równego traktowania lub mobbing. Zgodnie z prawem, nie może być ono niższe niż minimalne wynagrodzenie w kraju. Zatem od Nowego Roku nie może być niższe niż 1500 zł brutto.

Od 1 stycznia 2011 r. osoby prowadzące działalność gospodarczą, które opłacają składki ZUS na preferencyjnych warunkach, muszą pamiętać o zmianie podstawy wymiaru składek. Stanowi ją bowiem kwota zadeklarowana, nie niższa jednak niż 30 proc. minimalnego wynagrodzenia. W 2010 r. podstawa wymiaru składek wyniosła 395,10 zł, w 2011 r. - 415,80 zł, w 2012 r. wyniesie 30 proc. z 1500 zł, a zatem 450 zł. W konsekwencji od stycznia wyższe składki ubezpieczeniowe (emerytalną, rentową, wypadkową i chorobową) zapłaci do ZUS ponad 300 tys. osób prowadzących firmy i korzystających z preferencyjnej podstawy ich naliczania. Początkujący przedsiębiorcy zapłacą o 10,15 zł więcej miesięcznie, co rocznie daje 122 zł.

Od Nowego Roku wynagrodzenie równe co najmniej płacy minimalnej będą otrzymywać więźniowe, świadczący pracę w trakcie wykonywania kary. Taka jest konsekwencja wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 23 lutego 2010 roku. Zanim zapadł ten wyrok, pracodawca musiał wypłacić więźniom jedynie połowę tej kwoty, czyli ostatnio 693 zł.

Od 1 stycznia wzrośnie też wysokość składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopach wychowawczych. Składki na powyższe ubezpieczenia są jednakowe dla wszystkich ubezpieczonych i wynoszą:
* na ubezpieczenie emerytalne - 19,52 proc. podstawy wymiaru,
* na ubezpieczenia rentowe - 6 proc. podstawy wymiaru.

Składki te w całości finansuje budżet państwa. W 2011 r. podstawą wymiaru takich składek była kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 1 stycznia 2012 r. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym będzie stanowiła kwota 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, ogłaszana przez GUS. W okresie od 1 grudnia 2011 r. do 29 lutego 2012 r. jest to kwota ogłoszona 10 listopada 2011 r., wynosząca 3.416 zł.

Od 1 stycznia do 29 lutego 2012 r. za osobę przebywającą na urlopie wychowawczym wpłyną następujące kwoty składek:
na ubezpieczenie emerytalne - 400,08 zł (2049,6 zł x 19,52 proc.),
na ubezpieczenia rentowe - 122,98 zł (2049,6 zł x 6 proc.).

Przepisy wprowadzają również istotne ograniczenie. Otóż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu przebywania przez ubezpieczonego na urlopie wychowawczym nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone temu pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy. Ograniczenie to ma zapobiegać odprowadzaniu do ZUS wyższych składek na ubezpieczenia społeczne za pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym niż składki odprowadzane za tego pracownika, gdyby nie korzystał z urlopu wychowawczego i normalnie pracował.