Czy Fundusz Hipoteczny Dom stosuje niedozwolone klauzule?

Oferowana przez FH Dom umowa dożywocia zapewnia starszej osobie prawo do użytkowania lokalu, w którym dotąd mieszkała, do końca życia, a także dożywotnie utrzymanie w postaci comiesięcznej wypłaty pieniędzy. W zamian lokal przechodzi na własność funduszu, co następuje już w momencie podpisania umowy.

Urząd zakwestionował m.in. postanowienie, zgodnie z którym FH Dom może bezwarunkowo zażądać od konsumenta zrzeczenia się prawa do użytkowania lokalu (czyli służebności osobistej mieszkania) w zamian za odpowiednie wynagrodzenie. Tymczasem prawo nie przewiduje takiej możliwości. Zdaniem Urzędu, fundusz umieścił postanowienie w umowie celowo - licząc, że osoby w podeszłym wieku, nieświadome obowiązujących przepisów, zastosują się do niezgodnych z prawem warunków. Zrzekając się prawa do służebności osobistej mieszkania, w rezultacie pozbędą się swojego miejsca zamieszkania, którego zapewnienie stanowiło podstawowy warunek zawarcia przez nich umowy o dożywocie.

UOKiK wszczął także postępowanie w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów przez FH Dom. Urząd zarzuca funduszowi, że wprowadził konsumentów w błąd. W latach 2009-2010 w urzędach pocztowych i klubach seniora pojawiały się plakaty, które sprawiały wrażenie urzędowego komunikatu informującego o rencie hipotecznej przysługującej osobom urodzonym przed 31 grudnia 1944 roku. W rzeczywistości plakaty były reklamą jednego z produktów oferowanych przez Fundusz Hipoteczny Dom. Urząd zamierza zbadać, czy nie doszło do wprowadzenia konsumentów w błąd.

Tymczasem przeciągają się prace nad projektem ustawy o tzw. odwróconym kredycie hipotecznym. Przewiduje ona możliwość podpisania przez bank umowy z seniorem, na mocy której bank wypłacać mu będzie co miesiąc świadczenia, czyli raty odwróconego kredytu hipotecznego, w zamian za przejęcie własności. Ważne jest to, że przejęcie własności lokalu nastąpi dopiero po śmierci świadczeniobiorcy, a nie już w momencie podpisania umowy. Będzie to więc rozwiązanie prawne zapewniające seniorowi wyższy poziom bezpieczeństwa w stosunku do ofert działających obecnie funduszy. Zwłaszcza że będą je mogły oferować wyłącznie banki.

Prawnicy podkreślają, że podpisujący umowy dożywocia z funduszami nie zdają sobie sprawy, że w razie upadłości funduszu lokal wejdzie w skład masy upadłościowej bankruta. I wprawdzie senior nadal będzie zajmował swój były lokal, ale może nie otrzymać renty, gdyż nie będzie już na nią środków w masie upadłości.

Rosnący popyt na usługi typu "renta za mieszkanie" sprawił tymczasem, że w ślad za FH Dom, który działa od kilku lat, powstały Fundusz Hipoteczny Familia oraz Centralny Fundusz Hipoteczny.
Jak informuje FH Familia, "prawo w postaci dożywotniego użytkowania nieruchomości przez naszych klientów jest wpisywane do księgi wieczystej nieruchomości, dzięki czemu nawet z chwilą ogłoszenia ewentualnej upadłości spółki ich prawo nie wygaśnie ani nie dozna żadnego innego uszczerbku".