By leniwym żyło się lepiej - Wynalazca pilota nie lubił oglądać telewizji

– Ponad 98 proc. wynalazków jest dziełem mężczyzn. Wiadomo dlaczego: mężczyźni to najbardziej leniwe istoty na świecie. Zrobią wszystko, by się nie napracować – uważa Ryszard Surma, wrocławski
rzecznik patentowy.

Kobiety w większym stopniu akceptują świat – dodaje Surma. – A mężczyźni chcą go zmieniać. Głównie po to, by im było wygodniej.
Zapewne właśnie z zamiłowania do wygody i ze znajomości ludzkiej potrzeby lenistwa zrodził się pomysł pilota do telewizora. Zmarły kilka dni temu Robert Adler wymyślił go w latach pięćdziesiątych, a projekt opracował razem z kolegą inżynierem, Eugene’em Polleyem. To Adler wpadł na to, że pilot może komunikować się z odbiornikiem poprzez ultradźwięki.
– Dzięki temu nie trzeba już ganiać dzieci, by zmieniały program – żartuje inny rzecznik patentowy
z wieloletnim doświadczeniem, Tadeusz Rejman.

Rozwiązywał problemy
Adlera można uznać za wynalazcę, który zrewolucjonizował zachodnią kulturę. A nawet winić go za epidemię otyłości i kanapowego stylu życia. Z całą pewnością zniszczył w ludzkości motywację do ruszania się z miejsca. Po co wstawać, skoro wszystko można obejrzeć dzięki naciśnięciu przycisku tego małego urządzenia? Tymczasem nikt nie odsądził Adlera od czci i wiary. Wręcz przeciwnie: dostał za swój pomysł wiele prestiżowych nagród. Żeby było śmieszniej, sam rzadko korzystał z dzieła swej genialnej myśli. Nie lubił oglądać telewizji, wolał czytać książki.
Żona zmarłego wspominała, że potrafił obudzić się rano ze słowami: „Właśnie rozwiązałem problem”. Bo coś mu się przyśniło.
– Każdy wynalazek jest rozwiązaniem jakiegoś problemu – uważa Tadeusz Rejman. – I to na ogół takiego, który wiąże się z wygodą. Czy to będzie pralka, czy samochód, czy też nowy środek czyszczący szyby kominka.
Rzecznik jest przekonany, że wynalazczość nigdy się nie skończy, człowiek zawsze będzie dążył do szukania nowych rozwiązań. Chociaż w 1900 r. ogłoszono, że wszystko już zostało wynalezione, okazało się to bzdurą. Wciąż jesteśmy zaskakiwani, a za nowinkami technologicznymi trudno nadążyć. Natomiast zła wiadomość dla wynalazców jest taka, że skończył się czas genialnych indywidualistów, których jedynym atutem jest talent. Dziś nawet największy geniusz nie ma szans, jeśli nie stoi za nim bogata firma i możliwości produkcji. Nie przebije się ze swoim pomysłem.

Polacy przestali myśleć
– Przykre jest też to, że w polskiej wynalazczości panuje kompletny zastój – ubolewa Surma. – W latach osiemdziesiątych, gdy zaczynałem pracę rzecznika patentowego, do 95 proc. wniosków rejestrowanych w Polsce dotyczyło rodzimych wynalazków. Dziś większość zgłaszają zagraniczne firmy. Polacy najwyraźniej przestali myśleć. A bez tego nie dogonimy świata.
Co jest najważniejszym wynalazkiem w całej historii ludzkości?
– Od lat toczą się akademickie spory między zwolennikami dwóch poglądów – mówi Ryszard Surma. – Jedni uważają, że jest to odkrycie sposobu krzesania ognia, drudzy – opanowanie techniki uprawy ziemi. Osobiście skłaniam się ku pierwszemu z nich. Umiejętność korzystania z ognia przekształciła małpę w człowieka.
Na tak spektakularne wynalazki dziś raczej nie możemy liczyć. Choć właściwie nic nie wiadomo.
– Najczęściej dopiero po latach okazuje się, że jakiś pomysł jest ważny – mówi Tadeusz Rejman. – Agrafka, spinacz czy nawet telefon początkowo były tylko zabawkami. A czy dzisiaj wyobrażamy sobie bez nich życie? •