Mniszek lekarski spotkacie m.in. na łąkach w Łomnicy i na Pogórzu Izerskim. Pomaga na wiele dolegliwości. Poznajcie zalety rośliny

Mniszek lekarski często traktowany jest jak zwykły chwast. Wiosną robimy zdjęcia łąk, pełnych żółtych kwiatów i często na tym kończy się nasza znajomość tej rośliny. A szkoda. Mniszek lekarski ma wiele zastosowań. Można połączyć spacer ze zbieraniem liści, kwiatów i łodyg mniszka, przetworzyć je lub ususzyć, by potem korzystać z nich przy różnych dolegliwościach.

W Kotlinie Jeleniogórskiej nie brakuje łąk z mniszkiem. Są między innymi w Łomnicy, Bukowcu, Karpnikach, Górach Kaczawskich i Górach Izerskich.

Obie rośliny mają żółte kwiaty i są przez to często mylone. Jednak można je łatwo rozróżnić.

Mlecz polny ma tylko jedną, grubą łodygę. Kwitnie od czerwca do października, owoce rozsiewane są przez wiatr. Występuje na łąkach i w zaroślach, a także jako chwast w zbożach oraz w ogrodach i roślinach okopowych

Mniszek lekarski może mieć jedną lub kilka łodyg, które wyrastają z jednego systemu korzeniowego. Na każdej pozbawionej listków łodydze wyrasta tylko jeden kwiatostan. Liście mniszka pospolitego ułożone są w rozetę i wyrastają samodzielnie. Po przekwitnieniu roślina zamienia się w dmuchawca, a nasiona w postaci delikatnego puchu mogą przemieszczać się na duże odległości.
Podczas kwitnienia rośliny osiągają od 3 do 40 cm wysokości, ale podczas owocowania wyrastają nawet do ponad 60 cm. Z jednej różyczki liściowej rozwija się od jednej do kilkunastu szypuł kwiatostanowych.

Kwitnienie trwa od kwietnia do sierpnia, z różną intensywnością w zależności od warunków klimatycznych. W Europie Środkowej na niżu szczyt kwitnienia przypada na okres od połowy kwietnia do końca maja.

Mniszek ma wyjątkowe walory zdrowotne i często wykorzystywany jest w farmakologii, zawiera bowiem wiele leczniczych substancji. Zawiera mnóstwo antyoksydantów, stanowi ponadto niezwykle cenne źródło inuliny – węglowodanu o właściwościach prebiotycznych. Odnajdziemy w nim także witaminę C, sole mineralne (głównie wole potasu), żywice, gumy, woski, kwasy tłuszczowe, białka oraz enzymy.

• Ziele (liście i łodygi) zbiera się wczesną wiosną, jeszcze przed pojawieniem się pąków kwiatowych.
• Ziele i kwiaty suszy się od razu po zebraniu.
• Kwiatostany zbiera się bez szypuł, podczas kwitnienia.
• Korzeń mniszka z przeznaczeniem do celów leczniczych należy zbierać jesienią.

Soki, syrop, napary z mniszka mogą pomagać w łagodzeniu różnych dolegliwości

• wspomagają pracę wątroby
• łagodzą stany zapalne
• zapobiegają tworzeniu się piasku i kamieni moczowych
• regulują poziom cukru we krwi
• mają działanie przeciwnowotworowe
• działają antyoksydacyjne
• pozwalają oczyścić organizm z toksyn
• przyspieszają gojenie ran

Młode liście tej rośliny świetnie nadają się do sałatek, które dzięki nim stają się źródłem prowitaminy A i działają wspomagająco w leczeniu anemii. Liście mają specyficzny, gorzki smak, więc należy wymoczyć je przez pół godziny w osolonej wodzie i potem dodać do sałatki. Można przygotować także napój ze świeżych liści mniszka i zmiksować go np. z jogurtem. Liście mniszka lekarskiego w porównaniu do korzenia i kwiatów posiadają najmniejsze właściwości zdrowotne.

Z kwiatów mniszka lekarskiego można przygotować napar, syrop oraz sok, które stosuje się wewnętrznie, ale także zewnętrznie. Działa odżywczo i odtruwająco na cały organizm oraz wzmacnia układ odpornościowy. Pomocny jest także przy cukrzycy. Napar z kwiatów mniszka reguluje także cykle miesiączkowe i pracę jajników. Można stosować go także zewnętrznie. Łagodzi dolegliwości skórne oraz przyśpiesza gojenie się ran. Mniszek lekarski zastosowanie ma też w leczeniu reumatyzmu dzięki działaniu przeciwzapalnemu.

Korzeń mniszka lekarskiego należy zebrać jesienią, dobrze wysuszyć w temperaturze nie wyższej niż 40 stopni Celsjusza, w zaciemnionym i przewiewnym miejscu, a następnie przygotować wywar. Wytwarza się także z niego nalewki. Korzeń mniszka wykazuje podobne właściwości zdrowotne jak jego kwiaty. Działa także w przypadku uporczywych zaparć oraz w bólu gardła czy kaszlu. Z korzenia mniszka można sporządzić także napój, który obniży ciśnienie, cholesterol i poziom cukru we krwi. Wykorzystuje się go również jako środek kosmetyczny do pielęgnacji oczu i mycia twarzy.

Wystarczy 1-2 łyżeczki surowca zalać 150 ml o temperaturze pokojowej i parzyć pod przykryciem 15 minut. Potem przecedzić i pić. Uwaga! Z preparatów z mniszka lekarskiego nie powinno się korzystać w przypadku niedrożności dróg żółciowych, ropniaka pęcherzyka żółciowego, warunkowo. U osób wrażliwych substancje goryczowe mogą spowodować dolegliwości żołądkowe i zgagę.

Oddzielone kwiaty mniszka lekarskiego od reszty rośliny wkładamy do garnka i zalewamy wodą. Gotujemy je około 10 minut na wolnym ogniu. Następnie odstawiamy naczynie w chłodne miejsce, po upływie doby odcedzamy wywar i dodajemy do niego cukier oraz sok z cytryn.

Syrop z mniszka stosuje się przy przeziębieniu, gdzie pomaga w walce z uporczywym kaszlem i katarem. Wiele osób stosuje go również przy dolegliwościach żołądkowych. Syrop z mniszka na trawienie wykazuje właściwości łagodzące i może pomóc np. przy zatruciu pokarmowym. Regularne stosowanie syropu wspomaga również prawidłowe funkcjonowanie wątroby oraz innych narządów wewnętrznych