Kuchnia staropolska, czyli stare, sprawdzone przepisy kulinarne

"Praktyczną kuchnię domową” odziedziczyłam po babci. I choć ta książka nie jest tak sławna, jak choćby „365 obiadów” Lucyny Ćwierczakiewiczowej, warto się jej przyjrzeć bliżej. Jej autorką była Danuta Wyrybkowska – na stałe współpracująca z ilustrowanym dwutygodnikiem „Moja Przyjaciółka”. Gazeta wydawana była w latach 30. dwudziestego wieku w Żninie.

O czym można było przeczytać w „Mojej Przyjaciółce”? Oczywiście o kobietach. W każdym numerze prezentowano kilkanaście ciekawostek dotyczących pań. Takich jak ta, że coraz więcej kobiet siada za sterami samolotów czy informacja, że najstarszą telefonistką na świecie jest 87-letnia Holenderka. Nie brakowało tekstów publicystycznych, opisujących na przykład sytuację kobiet na rynku pracy.

Oprócz tego była oczywiście powieść w odcinkach i rozbudowany dział porad. Od kosmetycznych – jak zdobyć sztuczną opaleniznę, poprzez strony o modzie, po przepisy na różne potrawy.

Zresztą na samych przepisach się nie kończyło. Bo redakcja starała się przekazać Polkom podstawy zdrowego żywienia, choćby informację o niezbędnych w naszym jadłospisie witaminach. Czy też informację o tym, jak powinien wyglądać posiłek.

A jak powinno się jeść? Według „Mojej Przyjaciółki” przede wszystkim, jeśli się chce należycie jeść, to powinno się jeść powoli” (bo wtedy „chronimy się przed przeładowaniem żołądka”). „Kto pracuje, powinien rościć sobie słuszne prawo do posiadania odpowiedniego czasu przeznaczonego na jedzenie”.

Danuta Wyrybkowska wydała dzięki „Mojej Przyjaciółce” kilka książek kucharskich. Musiały się one cieszyć powodzeniem, ponieważ „Praktyczna kuchnia domowa” doczekała się dwóch wydań.
Oto kilka przepisów pani Wyrybkowskiej.

ZOBACZ nasze sprawdzone przepisy:
- PRZEPISY NA STAROPOLSKĄ ZUPĘ
- JAK ZROBIĆ DOMOWY LIKIER
- SOSY I MASŁA DO POTRAW STAROPOLSKICH
- PRZEPISY NA CIASTA, TORTY I KONFITURY
- DANIA Z ZIEMNIAKÓW

Staropolskie zupy na naszym stole: przepisy

Zupa zielonego groszku
Litr młodego groszku ugotować w słonej wodzie, przefasować wraz ze smakiem przez sito, rozprowadzić rosołem, zaprawić białą zaprażką z łyżki masła i pół łyżki mąki, dodać trochę cukru, dwa żółtka i ćwierć litra śmietanki. Na stół podać z grzankami.

Zupa cytrynowa
1/4 kg dobrze opłukanego ryżu włożyć do rondla, dodać łyżkę masła i parę łyżek wody lub rosołu i dusić, aby ryż był zupełnie miękki. 1/4 litra kwaśnej śmietany rozbić z 3 żółtkami, wymieszać z ryżem i rozprowadzić rosołem, zagrzać i wlać do wazy, dodając sok z pół cytryny i kilka plasterków tejże.

Zupa chlebowa z parówkami
Kostki czerstwego chleba zalewamy kipiącą słoną wodą i ubijamy na ogniu trzepaczką od piany, aż chleb się rozgotuje. Dodajemy smak z kości, rosół lub kostkę bulionową; dwa jaja dobrze ubite z wodą i solą wlewamy do zupy, do której wrzucamy również parówki pokrojone w talarki, 3 dkg pokrajanej szynki lub gotowanej wędzonki i 7 dkg boczku wędzonego pokrajanego w kostki, wysmażonego tuż przed wlaniem do wazy. Boczek musi być kipiący.

ZOBACZ nasze sprawdzone przepisy:
- PRZEPISY NA STAROPOLSKĄ ZUPĘ
- JAK ZROBIĆ DOMOWY LIKIER
- SOSY I MASŁA DO POTRAW STAROPOLSKICH
- PRZEPISY NA CIASTA, TORTY I KONFITURY
- DANIA Z ZIEMNIAKÓW

Jak zrobić domowy likier

Likier staroświecki
5 pomarańcz malinowych, naszpikować w każdą 15 goździków i 3 cytryny naszpikowane 10 goździkami z laską wanilii i laską cynamonu, włożyć do słoja i zalać spirytusem tak, aby je nakrył. Słój postawić w cieple. Po miesiącu słój otworzyć, cytryny wyjąć, z pomarańcz pokrojonych wycisnąć sok. Na litr spirytusu zrobić lukier z 75 dkg cukru (wody nalać tyle, żeby cukier był tylko mokry). Zagotować, uważając, żeby nie zrobił się karmel. Do gorącego lukru wlać spirytus powoli, mieszając wciąż. Po kilku miesiącach można pić.

Krupnik polski
Krupnik to jedna z najdawniejszych wódek znanych w Polsce, pije się na gorąco, więc mocno rozgrzewa. 1/4 l miodu z jedną szklanką wody postawić na ogniu do zagotowania, po wyszumowaniu dodać kilka goździków, 2 dkg cynamonu, kawałek orzecha muszkatołowego, pół laski wanilii, skórki pomarańczowej. Po kilkakrotnym zagotowaniu, odsunąć przykryty miód na bok, żeby naciągnął korzeniami, Przecedzić i zagotować, gotujący wlewać ostrożnie do spirytusu, uważając, by się nie zapalił. Nalewać gorący w kieliszki i podawać.

ZOBACZ nasze sprawdzone przepisy:
- PRZEPISY NA STAROPOLSKĄ ZUPĘ
- JAK ZROBIĆ DOMOWY LIKIER
- SOSY I MASŁA DO POTRAW STAROPOLSKICH
- PRZEPISY NA CIASTA, TORTY I KONFITURY
- DANIA Z ZIEMNIAKÓW

Sosy i masła do potraw staropolskich

Sos szczypiorkowy
Opłukać i nakrajać szczypiorku, zasmażyć masło z mąką, rozprowadzić rosołem, dodać łyżkę octu, zagotować i podać do sztuki mięsa lub skopowiny. Sos musi być gęsty.

Sos ogórkowy
Zasmażyć masło i mąkę, rozprowadzić kwasem ogórkowym, włożyć ogórków pokrajanych w kostkę, dodać trochę karmelu i smaku z suszonych grzybów. Zagotować kilka razy i polać mięso na półmisku. Sos ten podajemy do sztuki mięsa, kotletów z ziemniaków i śledzi.

Sos ravigote
Do sosu majonezowago dodać nieco białego pieprzu i zabarwić sos na zielono sokiem z gotowanego szpinaku, wyciśniętym przez serwetę.

Masło imbirowe
Utrzeć korzeń imbiru, przesiać przez sito, wymieszać z masłem. Podaje się do mięsa wołowego lub pieczonego drobiu.

Masło cytrynowe
Masło śmietankowe wymieszać z zieloną pietruszką i sokiem cytrynowym i podać, układając je w kształt krążka lub listka do nogi lub głowy cielęcej smażonej, do sznycla, do ryb smażonych, i tym podobnych.

ZOBACZ nasze sprawdzone przepisy:
- PRZEPISY NA STAROPOLSKĄ ZUPĘ
- JAK ZROBIĆ DOMOWY LIKIER
- SOSY I MASŁA DO POTRAW STAROPOLSKICH
- PRZEPISY NA CIASTA, TORTY I KONFITURY
- DANIA Z ZIEMNIAKÓW

Przepisy na ciasta, ciasteczka i torty

Tani tort
5 żółtek utrzeć do białości z jedną szklanką cukru, dodać 1 1/2 łyżki mąki pszennej, 1 1/2 łyżki mąki ziemniaczanej, dobrze wymieszać z żółtkami, a na koniec dodać białka ubite; lekko wymieszać, przełożyć galaretką owocową na wierzchu.

Tani tort na prędce
Utrzeć na pianę 15 dkg masła, dodać 1 żółtko i 10 dkg cukru, ciągle mieszając, w końcu wlać kieliszek rumu. Masą tą posmarować 4 duże andruty, kładąc jeden na drugim; piątym, suchym antrutem nakryć tort i obciążyć deseczką, aby był równy.

Tort czekoladowy
14 dkg czekolady utrzeć z 14 dkg utartego masła, 3 żółtkami i 16 dkg cukru, wmieszać 8 dkg mielonych migdałów, 8 dkg mąki, pianę z białek i piec w dwóch tortownicach.

Drobne ciasteczka fiołkowe
Oczyścić z korzonków garść świeżych, silnie pachnących fiołków. Ubić gęstą pianę z 2 białek, wymieszać ją z 200 g miałkiego cukru i fiołkami, układać małe kupki na białym papierze wysmarowanym woskiem. Piec je tak, jak marengi, to znaczy wstawić do letniego pieca, nie otwierając go, aż ciasteczka zupełnie wyschną.

Konfitura z orzechów włoskich
Na konfiturę bierze się orzechy zupełnie jeszcze zielone, z miękką łupinką i zaledwie zaczynającym się kształtować jądrem, Orzechy nakłuwamy, moczymy w zimnej wodzie 3 doby codziennie, wymieniając wodę. Gotujemy, aż będą miękkie i odcedzamy. Gdy obeschną, zalewamy zimnym, lekkim syropem z cynamonem i goździkami, stoją w nim 3 doby i wyjmujemy z syropu, do którego dodajemy drugie tyle cukru (1 kg na 1 kg owoców) i znów zalewamy letnim.

ZOBACZ nasze sprawdzone przepisy:
- PRZEPISY NA STAROPOLSKĄ ZUPĘ
- JAK ZROBIĆ DOMOWY LIKIER
- SOSY I MASŁA DO POTRAW STAROPOLSKICH
- PRZEPISY NA CIASTA, TORTY I KONFITURY
- DANIA Z ZIEMNIAKÓW

Dania z ziemniaków

Ziemniaki a la duchesse
Ugotować ziemniaki z dynią, przetrzeć przez durszlak, dodać żółtek, rosołu, ocukrzyć, wymieszać, robić placuszki, obsypane mąką smażyć, aż nabiorą złotego koloru.

Kotlety z ziemniaków z jajkami
Jajka ugotować na twardo, utłuc z ziemniakami ugotowanymi, licząc jedno jajko na ziemniak, dodać kawałek masła, koperku usiekanego lub pietruszki, soli i na 4 gałki wbić surowe jajko. Z tego robić gałki i smażyć je na gorącem maśle.
Kotlety z ziemniaków b Ziemniaki ugotowane w wodzie odlać i utrzeć, gdy wystygną wbić parę żółtek, osolić, opieprzyć, wlać masła zasmażonego z cebulą i robić kotlety. Obtoczyć w jajku i bułeczce, smażyć.

Kotlety z ziemniaków
Ziemniaki ugotowane utłuc z kawałkiem masła, dodać trzy całe jajka surowe, soli, pieprzu, pietruszki i wymieszać z odpowiednią ilością siekanego mięsa wołowego. Z tego zrobić gałki i smażyć na maśle. Podawać same lub do pieczystego. syropem. Po kilku dniach orzechy wyjmujemy, syrop do odpowiedniej gęstości i zalewamy ponownie orzechy. Po 9 dniach przekładamy do słoi.

ZOBACZ nasze sprawdzone przepisy:
- PRZEPISY NA STAROPOLSKĄ ZUPĘ
- JAK ZROBIĆ DOMOWY LIKIER
- SOSY I MASŁA DO POTRAW STAROPOLSKICH
- PRZEPISY NA CIASTA, TORTY I KONFITURY
- DANIA Z ZIEMNIAKÓW

Zobacz, gdzie we Wrocławiu można zjeść coś dobrego