Gdański prawnik Donat Paliszewski ostrzega przed pochopnym podpisywaniem weksli in blanco

Od kilku dni opisujemy historie ludzi, którzy na swojej drodze spotkali pewnego gdańskiego Fryzjera i jego Przyjaciółkę. Niektórzy chcieli kupić od nich dom, inni urządzali im ogród. Większość osób, z którymi rozmawialiśmy, pożyczyła od tej pary pieniądze. W ramach zabezpieczenia pożyczek podpisywali weksle in blanco. Choć, jak twierdzą, już dawno wszystko oddali, swoich weksli nie dostali do dziś.

Na wekslach trzeba się znać

Rozmowa z Donatem Paliszewskim, gdańskim adwokatem.

- Czy w ogóle pożyczkodawca może przetrzymywać weksle po spłaceniu pożyczki?

- Zgodnie z artykułem 39 ustawy prawo wekslowe z 28 kwietnia 1936 roku trasat [czyli osoba wskazana przez wystawcę weksla do zapłaty kwoty wskazanej na wekslu - dop. red.] może przy zapłacie żądać wydania weksla pokwitowanego przez jego posiadacza.
A zatem to w interesie trasata jest żądać zwrotu weksla po zapłaceniu sumy wekslowej.

- A co, jeśli pożyczkodawca nie chce weksli oddać, gdyż twierdzi, że nie wie, gdzie one są? Czy w ogóle może powiedzieć, że nie wie, gdzie są te dokumenty?

- Oczywiście, że może tak powiedzieć. Przed takim zachowaniem "pożyczkodawcy" są jednak sposoby ochrony, na przykład złożenie przed notariuszem oświadczenia o odmowie zapłaty długu, gdyż wierzyciel nie chce zwrócić weksla. Trzeba jednak pamiętać, że mamy na to tylko dwa dni.

- Czy na drodze sądowej można, na podstawie dwóch weksli in blanco, dochodzić tego samego długu?

- Nie. Każdy weksel jest podstawą innych roszczeń, dotyczy innego długu. Musimy jednak pamiętać, że sam weksel jest oderwany od zdarzenia prawnego, jakiego dotyczy, więc nie można mówić, że dotyczy "jednego długu".

- Czy weksel in blanco można zakwestionować na drodze sądowej?

- Teoretycznie tak. Wypełnienie weksla powinno nastąpić zgodnie z porozumieniem zawartym pomiędzy wystawcą weksla a jego remitentem [osoba, na rzecz której ma być wypłacone zobowiązanie z weksla - dop. red.]. Zarzut wypełnienia weksla niezgodnie z zawartym porozumieniem może być podniesiony przez dłużnika wekslowego. W takiej sytuacji ciężar dowodu, że weksel wypełniony został niezgodnie z porozumieniem, spoczywa na dłużniku wekslowym.

**

**

Weksel to, w skrócie, rodzaj papieru wartościowego. Co bardzo istotne - weksel nie jest związany z jakimikolwiek innymi czynnościami prawnymi (np. umową), a więc zapłata sumy wekslowej nie może być uzależniona od jakichkolwiek innych okoliczności czy warunków.
Weksel in blanco to z kolei weksel celowo niezupełny w chwili wystawienia. Tym brakującym elementem, który najczęściej pozostaje nieokreślony, jest suma wekslowa. Zobowiązanie z weksla in blanco jest związane z dodatkową umową między wystawcą weksla a jego (odbiorcą). Jest to tzw. porozumienie lub deklaracja wekslowa, gdzie strony uzgadniają, w jaki sposób weksel in blanco powinien być wypełniony w brakujące elementy w momencie emisji weksla. Weksle in blanco są bardzo popularne np. w obrocie bankowym, jako zabezpieczenie kredytu.