Egzekucja z wynagrodzenia za pracę

WYJAŚNIA:
aplikant radcowski Marcin Zatorski z Kancelarii Adwokackiej Lang i Wspólnicy Sp. k.

Egzekucja z wynagrodzenia za pracę dokonywana jest przez komornika sądowego poprzez jego zajęcie (ewentualnie przez inny organ egzekucyjny, np. Naczelnik Urzędu Skarbowego, przy egzekucji prowadzonej na podstawie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. O egzekucji w administracji będzie poświęcony osobny artykuł).

Komornik zawiadamia pracownika (dłużnika), że do wysokości egzekwowanego świadczenia i aż do pełnego pokrycia długu nie wolno mu odbierać wynagrodzenia poza częścią wolną od zajęcia ani w inny sposób nim rozporządzać. Ponadto komornik sądowy wzywa pracodawcę, aby w granicach określonych poniżej nie wypłacał pracownikowi (dłużnikowi) wynagrodzenia poza częścią wolną od zajęcia.
Pracodawca, który nie spełni zadość żądaniu komornikowi sądowemu może być ukarany grzywną do 2.000 zł,
a ponadto może odpowiadać za szkodę wyrządzoną wierzycielowi.
Komornik sądowy dokonuję zajęcia wynagrodzenia za pracę na podstawie tytułu wykonawczego. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny (np. wyrok sądowy, ugoda sądowa, akt notarialny, o którym mowa w art. 777 § 1 pkt 4 i 5 Kodeksu postępowania cywilnego), zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej.
(tytuły wykonawcze wydawane na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji będą przedmiotem osobnego artykułu)
Potrącenia z wynagrodzenia za pracę są możliwe w ściśle określonych przez prawo granicach. Ich górna granica jest uzależniona od tego, czy są to potrącenia dokonywane na podstawie tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, które są szczególnie chronione przez ustawodawcę, czy tytułów wykonawczych na spełnienie innych świadczeń pieniężnych (np. niezapłaconych rachunków za telefon).
W pierwszym przypadku - potrącenia na świadczenia alimentacyjne jest możliwe do wysokości trzech piątych wynagrodzenia. W innych przepadkach, w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych wypłaconych wcześniej przez pracodawcę pracownikowi, potrącenie nie może przekroczyć jednej drugiej wynagrodzenia.
Natomiast nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości.
Jeżeli jest klika tytułów do potrąceń, to dokonuje się je w następującej kolejności:
1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
4) kary pieniężne przewidziane w art. 108 Kodeksu pracy (dalej k.p.), czyli kar za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu
w czasie pracy.

Potrącenia z pkt 2) i 3), nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami na świadczenia alimentacyjne - trzech piątych wynagrodzenia.

Ponadto co zostało powiedziane wyżej, wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
1) minimalnego wynagrodzenia za pracę (od dnia 1 stycznia 2013 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 1600 zł), ale tylko przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne. Oznacza to, że na podstawie tytułu wykonawczego dotyczącego świadczeń alimentacyjnych potrącenie jest możliwe do 3/5 wynagrodzenia;
2) przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi, wolna od potrąceń jest 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę;
3) przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 k.p. wolna od potrąceń jest 90% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty wolne od potrąceń ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

Reasumując. W przypadku egzekucji dokonywanej przez komornika sądowego na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego lub przez organ egzekucyjny na podstawie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (również w zbiegu obu egzekucji) zawsze mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy o ochronie praw majątkowych pracownika i jego rodziny, czyli, m.in. przepisy dotyczące wysokości potrąceń z wynagrodzenia, zgodnie z podanymi powyższej zasadami. Oznacza to, że maksymalne potrącenie przy zbiegu egzekucji z egzekucją świadczeń alimentacyjnych wynosi 3/5 wynagrodzenia pracownika.