Ci, którzy lubią zwiedzać zabytkowe nekropolie, wiedzą, że przeważnie niczego na nich nie można dowiedzieć się o oglądanym obiekcie sztuki cmentarnej. Sytuacja ta na cmentarzu rzymskokatolickim przy ul. Lipowej wygląda już od kilkunastu dni zupełnie inaczej.
Sama ulica Lipowa najczęściej kojarzy się lublinianom z dawną nazwą obsadzonego lipami cmentarza, zwanego Starym, który założono w tym miejscu jeszcze w 1794 roku i nazwano – „Pod Lipkami”. Prowadzona wtenczas akcja przenoszenia cmentarzy przykościelnych poza miasto umożliwiła z biegiem czasu powstanie najbardziej znanego zespołu cmentarzy we wschodniej Polsce, który nigdy nie stanowił jednak jednej nekropolii. A i ulica, zgodnie ze swą dominantą, nosiła nazwę ul. Cmentarnej. Ten lubelski kompleks cmentarzy zaczął powstawać pod koniec XVIII wieku, daleko poza ówczesnymi granicami miasta.
Pierwsze pochówki jednakże odbyły się tu dopiero w 1811 roku, ponieważ początkowo lublinianie nie chcieli chować swoich bliskich poza terenem kościelnym, a tym bardziej poza miastem. Z biegiem lat nekropolia znalazła się jednakże w centrum Lublina. Ma ona dziś wielonarodowy i wielowyznaniowy charakter. Pochowani są tu katolicy, prawosławni i ewangelicy. Już choćby sam ten fakt stanowi o wyjątkowości cmentarza. I to nie tylko w skali krajowej.
Dziś ta najbardziej znana nekropolia w Lublinie, w której skład wchodzi cmentarz rzymskokatolicki, cmentarz ewangelicko-augsburski, cmentarz prawosławny oraz cmentarz wojskowo-komunalny - to zarazem drugi w Polsce, po warszawskich „Powązkach”, najstarszy cmentarz w kraju.
Ale nagrobki niszczeją, rozpadają się wraz z upływem czasu. Próbujemy więc je ocalić. Wiele z nich jest już odnowionych, lecz jeszcze więcej czeka na ludzi, którzy mają życzliwe i wrażliwe serca oraz rozumieją, czym jest tradycja, dorobek kulturowy danej społeczności, czym są same nagrobki jako dzieła sztuki, kim byli ci, którzy w tych grobach spoczywają. A są to nasi ojcowie, dziadkowie i pradziadkowie, którzy budowali tę społeczność, to miasto, w którym teraz żyjemy.
Dzięki kwestom w latach poprzednich odremontowano ponad 250 nagrobków.
Każdego roku przybywają kolejne, ale rośnie też liczba oczekujących, gdyż upływający czas nie jest łaskawy dla piękna zaklętego w kamień. W najstarszej części cmentarza zlokalizowanych jest około tysiąca grobów z XIX wieku, a większość z nich wymaga odnowienia. Zostały bowiem zbudowane przeważnie z nietrwałego piaskowca i wapienia. Wiele grobowców jest już opuszczonych, więc nie ma kto się nimi opiekować.
Przed ponad tygodniem przy dużej ilości grobów pojawiły się tabliczki z informacjami zarówno o pochowanych w nich zmarłych, jak też i o charakterystycznych cechach artystycznych samych nagrobków. Jest to inicjatywa bardzo cenna, gdyż osoby odwiedzające tak niezwykłe miejsca muszą mieć możliwość samodzielnego ich zwiedzania, albowiem nie każdy przychodzi tam z profesjonalnym przewodnikiem. Ci, którzy mają przy sobie smartfon, mogą dzięki znajdującym się na tabliczkach kodom, dodatkowo skorzystać z głosowego oprowadzania po zabytkach właśnie przez takiego specjalistę.
- Tabliczki, które się pojawiły na cmentarzu rzymskokatolickim przy ul. Lipowej przy nagrobkach zabytkowych, są elementem projektu „Rewaloryzacja cmentarza przy ul. Lipowej w Lublinie – dziedzictwa ekumenizmu i wielokulturowości” – wyjaśnia przedstawiciel Zarządu Cmentarzy Rzymskokatolickich w Lublinie. - Zakres prac był wynikiem konsultacji społecznej np. z Lubelskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków oraz z Komitetem Odnowy Zabytków Cmentarnych. Ustawiono ok. 80. tabliczek informacyjnych. Kod graficzny umieszczony w ich rogu służy do samodzielnego zwiedzania zabytkowej nekropolii i umożliwia odtworzenie wypowiedzi przewodnika o danym miejscu - dodaje.
Obecnie, dzięki postępom techniki i funkcjonowaniu wyszukiwarek internetowych możemy bardzo łatwo i szybko lokalizować groby. Jest to przydatne zarówno dla przyjezdnych, jak i dla znajomych zmarłego. Cmentarze komunalne w Lublinie posiadają skatalogowane groby: http://cmentarze.lublin.eu/grobonet/start.php, cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Lipowej jeszcze nie. I chyba taka sytuacja nadal przez jakiś czas nie zmieni się.
- W najbliższym czasie nie mamy możliwości uruchomienia internetowej wyszukiwarki grobów – kwituje przedstawiciel Zarządu Cmentarzy Rzymskokatolickich w Lublinie.
Stop agresji drogowej. Film policji ze Starogardu Gdańskiego
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?