Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

„Czas rozkwitania” Rozwój dziecka między 2 a 6 r. ż. ...

PK
... na podstawie koncepcji pedagogicznych Marii Mantessori

Dziecko w wieku od 2,5 do 6 lat można porównać do rozwijającego się kwiatu: początkowo widać tylko pączek choć już ukształtowała się łodyżka i widać kolor, i kształt liści lecz jeszcze nie wiadomo jaki kwiat rozkwitnie z nabrzmiałego pączka. Mądry ogrodnik wie jak pielęgnować kwiat, wie, że potrzebna mu woda i światło. Zna też jego gatunek i specjalne wymagania. Obserwuje jego wzrost i tak kształtuje jego otoczenie, aby kwiat miał jak najlepsze warunki do rozwoju. A kwiat rosnąc kieruje się naturalnie w stronę Słońca…
W wieku 2,5 lat dziecko przechodzi z naturalnego, w jego rozwoju, etapu egocentryzmu i zaczyna dostrzegać otaczających je innych ludzi. Rodzice, a szczególnie mama, wciąż pozostają najważniejszymi osobami w otoczeniu dziecka, ale jest to już czas stopniowego nawiązywania i rozwijania relacji społecznych. Dziecko jest pełne sprzeczności trudnych do odgadnięcia: może być zamknięte, a za chwilę wylewne.
W tym czasie najczęściej otoczenie dziecka wzbogaca się o środowisko przedszkolne. Trudno mu jednak na tym etapie odnaleźć się w grupie rówieśników. Ok. 3 r.ż. zaczynają tworzyć się pierwsze silniejsze relacje z rówieśnikami. Jest to czas utrwalania tożsamości: np. ja chłopiec / ja dziewczynka. W tym okresie bardzo ważny jest ład i porządek w otoczeniu dziecka oraz niezbyt duża ilość bodźców, które je otaczają. Poprzez rozmowy z osobami dorosłymi i poznawanie reguł społecznych kształtuje się też wewnętrzny obraz świata dziecka. Dzieci 2,5-3 letnie uwielbiają wszelkie czynności mające na celu uporządkowanie otaczającego je świata. Zdarza się, że wybuchają awantury o to, że pasta i szczoteczka do zębów mają stać na środkowej półce, a nie tak jak roztargniona mama ustawiła – na najniższej. Dziecko z całą mocą dąży do samodzielności. „Ja sam!” – to najczęściej wypowiadane przez 2-3 latka słowa. Często dotyczy to czynności, których dziecko nie potrafi jeszcze samodzielnie wykonać i wówczas, jeśli nie zostanie wyręczone za szybko, będzie cierpliwie ćwiczyło się w doskonałości. Samodzielne ubranie skarpetek jest dla małych rączek i nóżek nie lada wyzwaniem! Dziecko w tym wieku doskonale potrafi samodzielnie pić ze szklanki, odstawiać na miejsce kubek ze szczoteczką do zębów, ubierać buty zapinane na rzepy, wieszać kurtkę na przedszkolnym haczyku.
Kolejną pasją 2-3 latka jest woda i trwające godzinami eksperymenty przy odkręconym kranie oraz codzienne czynności rodziców. Jeśli tylko maluch ma możliwość obserwowania swoich rodziców przy pracach codziennych, bardzo szybko chwyci za miotłę czy ściereczkę i będzie starannie wycierał, i zamiatał podłogę. Takie czynności rozwijają w nim poczucie własnej wartości: „Ja też potrafię posprzątać, tak jak mama!” Wspaniałym polem działania, dzieci w wieku 2,5 lat i starszych, jest kuchnia. Wszelkie czynności związane z krojeniem, lepieniem, obieraniem i wreszcie pieczenie i gotowaniem bardzo przyciągają uwagę najmłodszych. Maluchy są bacznymi obserwatorami i naśladują z niepowtarzalnym wdziękiem i powagą zachowania otaczających je dorosłych. Jest to też czas, kiedy dziecko może już mieć swoje małe obowiązki dotyczące życia rodzinnego czy grupy przedszkolnej. Będzie ono nimi zachwycone i poczuje się ważne jeśli pozwolimy mu, aby poprosił o coś w sklepie, czy sami poprosimy o przyniesienie z kuchni np. prawdziwego talerza.
Wszystkie te dziedziny życia – nasze codzienne obowiązki – są w tym okresie fascynujące dla dziecka, a jednocześnie pozwalają na wspaniały rozwój jego intelektu, twórczego myślenia. Dziecko rozwija się również fizycznie - ćwiczenie rączki, ćwiczenie koordynacji wzrokowo-ruchowej, rozwoju zmysłów (dotyku – np. woda ciepła i zimna, węchu np. dodawanie przyprawy do ciasta, smaku np. próbowanie soli kuchennej, słuchu np. słuchanie gotującej wody w czajniku). Dr Montessori słusznie zauważyła, że dziecko działa zgodnie z wewnętrznym planem budowy i rozwija się w sposób tylko sobie właściwy. Nie ma dwóch takich samych 3-latków!
W wieku ok. 3,5-4 lat dziecko staje się coraz bardziej częścią społeczności i zaczyna się z nią utożsamiać: „my chłopcy”, „my przedszkolaki”. Zabawy z koleżankami i kolegami nabierają formy odgrywanych scenek. Dzieci chętnie naśladują zachowania dorosłych, więc ważne jest, aby miały dobry przykład ze strony dorosłych – to co teraz zobaczą i usłyszą stanie się ich sposobem postępowania w najbliższych latach, a nawet pozostanie w nich już na zawsze.
Dzieci w tym okresie reagują jeszcze na trudne sytuacje w sposób bardzo emocjonalny, ale już coraz częściej potrafią je analizować i doprowadzać samodzielnie do ich rozwiązania. Potrafią dzielić się z innymi i odnajdują wielką przyjemność z harmonijnej współpracy. W tym okresie jednak dzieci często naśladują złe zachowania, łatwo się zniechęcają, upierają się. Wykazują też dużą ambiwalencję uczuć: potrafią wypowiedzieć słowa wielkiej miłości, a za chwilę wykrzyczeć „nienawidzę cię”. Dziecko coraz lepiej nazywa uczucia swoje i swoich bliskich: „czemu jesteś smutna, mamusiu?”. W tym czasie chłopiec silnie utożsamia się z własną płcią, a dziewczynka naśladuje mamę, a jednocześnie potrzebuje dużej afirmacji ze strony taty.
Dziecko w wieku 4 lat można nazwać wielkim odkrywcą. Jest już na tyle samodzielne i pewnie czuje się w relacjach społecznych, że pragnie bez granic eksplorować i poznawać otaczający je świat. Nie zna jeszcze wielu zagrożeń, więc z rozbrajającą ufnością i ciekawością eksperymentuje. Uwielbia poznawać świat wszystkimi zmysłami choć w sposób bardziej świadomy niż we wcześniejszym okresie: sprawdza zapach, ciężar, kształt otaczających je przedmiotów. Szuka już pewnych prawidłowości, które sprawiają, że coś do siebie pasuje lub nie - zabawy z kolorami, układanie szeregów, budowanie konstrukcji. Jest to też okres zaciekawienia symbolami w otaczającym nas świecie. Często w tym czasie następuje odkrycie liter i zdarza się, że dzieci zauważają, że pismo jest nośnikiem informacji, a nawet zaczynają już niezdarnie kreślić swoje imię i odczytywać krótkie wyrazy. W tym czasie procentuje wcześniejsza faza wrażliwości na język: dziecko potrafi się już sprawnie komunikować z otoczeniem i staje się bardzo rozmowne, „buzia mu się nie zamyka”, zadaje mnóstwo pytań i oczekuje natychmiastowych odpowiedzi. Potrafi błyskawicznie zmieniać tok rozmowy i poruszać jednocześnie wiele ważnych tematów. Dorosłemu trudno za nim nadążyć.
4-5 latek, to bogaty wewnętrznie mały człowiek, który ma ciekawe spostrzeżenia na temat świata i ludzi. Wyraźnie zarysowuje się już kształt jego osobowości. W tym wieku dziecko świadomie zna już historię swojego życia. Jest to czas fascynacji naturą i zachodzącymi w niej procesami. Dziecko fascynuje się w tym okresie swoimi prywatnymi odkryciami: że mucha ma 6 nóg, a masło z mleka krowy. Dostrzega przyczynę i skutek zjawisk zachodzących w przyrodzie, uwielbia wycieczki, kontakt z naturą, uwielbia wszystko co nowe. Z cudownym entuzjazmem i bezkrytycznie przyjmuje każdą nową propozycję, ma mnóstwo pomysłów. Dziecko w tym wieku poszukuje regularności w otaczających je zjawiskach, a jednocześnie bardzo lubi przesadzać – „wysoki, aż do nieba”. Odnajduje przyjemność w tworzeniu własnych nazw dla przedmiotów i ludzi z bliskiego otoczenia.

Po 5 r. ż pojawia się umiejętność rozróżniania rzeczy dobrych i złych oraz tego co prawdziwe i zmyślone, co na serio, a co w żartach. Dziecko ma poczucie własnej wartości i wiarę we własne możliwości, ale też zmaga się z lękami, strachami i złymi snami. Ma poczucie rzeczy wiecznych i można z nim porozmawiać o śmierci. 5-6 latek wie już bardzo dużo o świecie, jest otwarty na zdobywanie wiedzy, potrzebuje dobrych przewodników i drogowskazów. To czas poznawania zasad moralnych i bacznego obserwowania osób dorosłych. Jest to czas tworzenia się poglądów na temat rodziny i wychowania. Opinie ukształtowane pozostają często fundamentem do tworzenia przekonań na całe życie. Ok. 6 r. ż dziecko wkracza w inna fazę rozwoju: zaczyna myśleć abstrakcyjnie i z całą mocą stara się zaznaczyć swoją indywidualność w grupie. Nie pasuje już do grupy przedszkolaków i trudno mu się z nimi dogadać. Ma inne potrzeby niż młodsi koledzy, pociągają je kolejne wyzwania. Jednak to, czego doświadczyło dziecko w ciągu pierwszych 6 lat życia, na zawsze będzie częścią jego osobowości

Iwona Lipowska

autoryzowana trenerka Treningu Skutecznego Rodzica wg metody dr Thomasa Gordona, trener Polskiego Instytutu Montessori, współzałożycielka Centrum Montessori we Wrocławiu, właścicielka przedszkola Montessori „Ziarenko”

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na wroclaw.naszemiasto.pl Nasze Miasto